Samadhi cz. VI ostatnia

Śri Swami Shivananda

Jog osiąga następujące mniejsze siły
psychiczne:

• uwolnienie od głodu i pragnienia

• uwolnienie od skutków gorąca i zimna;
• uwolnienie od Raga-dwesha;
• Dura-darshan czyli jasnowidzenie lub Duradristhi;
• Dyra-sravan – jasnosłyszenie lub Dura-aruti i
  Dura-pravachana;
• Mano-dżaja czyli opanowanie umysłu;
• Kama-rupa – Jogin może przybrać dowolna postać;
• Ishitvam /Parakaja-Pravesha/ – Jogin może wejść w obce
  ciało;może ożywić ciało zmarłego i wejść
  w nie przenosząc swą duszę;
• Iccha Mritju – śmierć zgodnie ze swoją wolą;
• Devanam Saha-Krida i
  Darshan – widzieć Devy i z nimi przebywać;
• Yatha-Sankalpa – może mieć cokolwiek zapragnie;
• Trikala-Dżanana – znajomość przeszłości,
  teraźniejszości i przyszłości;
• Advandva – znajduje się poza parami przeciwieństw;
• Vak-Siddhi cokolwiek Jogin przepowie, to się stanie przez praktykę Satya, proroctwo;
• Jog może zamienić ciężkie metale w złoto;
• Kaya Vyuha – może przybrać tyle ciał, ile zechce, by
  wyczerpaćswą karmę w jednym życiu;
• Patala-Siddhi – Jog staje się panem pragnień, niszczy
  smutki i chorobę;
• Darduri-Siddhi – posiada siłę skoku podobnie do żaby
• Jog ma wiedzę swego przeszłego życia;
• Posiada wiedzę konstelacji gwiezdnych i planet;
• Posiada siłę spostrzegania Siddhis;
• Ma władze opanowywania żywiołów i opanowania Prany;
• Kamchari – może się przenieść w każde miejsce
  dowolnie;
• Posiada wszechmoc i wszechwiedzę;
• Vayu-Siddhi – Jog wznosi się w powietrze odrywając się
  odziemi;
• Jog może wskazać miejsce, gdzie leżą ukryte skarby.

Vayu Siddhi – lewitacja

Wielu kandydatów zbliżyło się do
uprawiania Jogi, a zwłaszcza Hatha Jogi i Kundalini Jogi z myślą o nadzwyczajnych
siłach, które mogliby otrzymać dzięki Jodze. Myśl o posiadaniu takich mocy zdaje się
wywierać urok na bardzo młodych ludzi, zarówno Wschodu jak i Zachodu. Poważne i pilne
uprawianie Jogi, z twardą dyscypliną i wytrwałością, bez wątpienia przynosi
obudzenie niezwykłych mocy i pozornie dziwnych doświadczeń, lecz owe Siddhis, mniejsze
czy większe – i o tym należy pamiętać – nie tworzą istotnej i prawdziwej Jogi w
głębokim tego słowa znaczeniu. Są one raczej oznaką osiągniętego stopnia. To znak
postępu, jaki uczeń osiągnął; służą mu raczej jako potwierdzenie, podobnie jak
kamienie milowe, które wskazują podróżnemu miejsce gdzie się znajduje.

Lewitacja jest doświadczeniem, do
którego Jog dochodzi, gdy zaczyna osiągać doskonałość w Pranajamie. Gdy Prana
zaczyna się poruszać w środkowym Nadi, czyli Szuszumnie, następuje lewitacja. Ma ona
miejsce, gdy Jog z powodzeniem zatrzymał energię Prany w Szuszumnie, położonej w
stosie pacierzowym. Początkowo energia Prany może wejść do Szuszumny, by następnie
ją opuścić, nie pozostając tam. Jednakże przez połączone działanie Pranajamy,
Mudry Bandhy i siły woli Jog stopniowo zmusza energię do pozostania w Szuszumnie. W tym
procesie praktykujący korzysta również z autosugestii. Gdy uda mu się zatrzymać
energię w Szuszumnie, unosi się z ziemi w powietrze. Teksty Jogi wspominają o trzech
stadiach, przez które przechodzi uczeń przy osiąganiu lewitacji. Przy postępie w
Pranajamie najpierw doświadcza obfitego pocenia się ciała. Następnie przechodzi do
stanu, w którym doznaje drżenia ciała, co daje się szczególnie odczuwać wzdłuż
rdzenia. W trzecim stadium ciało odrywa się od ziemi i unosi w powietrzu.

Pierwszą wskazówką, że praktykujący
zbliża się do tego stanu jest osobliwe uczucie odrywania się od ziemi. Odczuwa on to
wrażenie nawet wtedy, gdy w rzeczywistości jest jeszcze na ziemi. Gdy Pranę mocno
zatrzymuje siła woli-wyobraźni, autosugestii, a także Pranajamą wraz z Sadhaną, to
zatrzymana Prana zaczyna wznosić się ku górze. Następnie wraz z dziwnym uczuciem Jog
istotnie wznosi się w powietrze.

Lewitację wywołuje połączenie kilku
czynników. Głównym jest nadzwyczajna lekkość ciała, gdy Prana wchodzi w Szuszumne i
tam pozostaje. Jog rzeczywiście czuje tę niezwykłą lekkość – jest jak piórko; ona
też pozwala mu unieść się z ziemi. Drugim czynnikiem w tym stadium Pranajamy jest
zaczynająca działać Kundalini. Wznoszenie się w górę Kundalini Shakti wprawia w ruch
ciało, które znajduje się w niezmiernie lekkim stanie i stawia bardzo mały opór.
Trzecim jest potężne promieniowanie, wychodzące od Kundalini z czakramu Muladhary. To
silne promieniowanie, które ma miejsce w na skutek obudzenia Kundalini, jest tym czasie
potężnie podsycane przez energię praniczną i rozchodzi się we wszystkich kierunkach.
Bezpośrednie promieniowanie ku dołowi, jak gdyby "uderzenie w ziemię", daje w
efekcie odepchnięcie ciała Joga ku górze. Promienie te są niewidzialne, lecz są
bezpośrednio odczuwane przez joga, który je doznaje. Działanie tych promieni odczuwa
się na podobieństwo "wstecznego kopnięcia" ładunku wybuchowego rakiety, który
wypycha ją z wielką siłą ku górze. Promieniowanie to działa w tak skuteczny sposób
dlatego, ze w tym stanie ciało jest faktycznie prawie nieważkie. Nieważkość ciała, w
połączeniu z siłą Kundalini, podnoszącą go w górę wraz z pchnięciami
promieniowania pozwala przezwyciężyć siłę grawitacji.

Praktykujący, by osiągnąć Vayu Siddhi
powinien nieustannie uprawiac Pranajamę. Musi on ćwiczyć regularnie trzy razy dziennie
Anulema Viloma Pranajama po 40 cykli w każdym posiedzeniu przez kilka miesięcy lub lat.
To oczyści Nadis i ułatwi Pranie poruszanie się w kanale głównym czyli Szuszumnie.
Następnie, wraz z dalsza praktyką Bhastriki, razem z Bandhas, Prana podnosi się w
Szuszumnie, zaś dzieki koncentracji i Bandhas jej ruch ogranicza się do Szuszumny.

Podczas ćwiczeń należy żywić się
mlekiem i owocami lub tylko dietą ryżową i mleczną. ćwiczący nie powinien zbyt wiele
chodzić i wędrować; powinien unikać różnego rodzaju wysiłków, nadmiernej ilości
snu, radżasowego i tamasowego pożywienia, wygrzewania się na słońcu, siedzenia blisko
ognia, zimnej kąpieli i całkowitego postu. Należy trzymać się dokładnie
Brahmaczarii.

Praktykujący, który osiągnął Vayu
Siddhi, dotarł tym samym do stadium Pratjahary.

Wskazówki żywego nauczyciela są zawsze
niezbędne, nawet gdyby nie znajdował się on blisko ucznia. Jeśli uczeń praktykuje,
nie mając takiego praktycznego przewodnika, lub nie jest w stanie wejść w styczność z
mistrzem, to powinien modlić się do Boga lub swego Guru o oświecenie i usunięcie
przeszkód.

Wiara w jogowe Szastry i Guru jest wielce
istotna. W przeciwnym razie uczeń, nie mogąc osiągnąć pożądanych wyników, opuszcza
Jogę, twierdząc, że jest to szarlataneria.

Cierpliwość, wytrwałość to kolejne
ważne czynniki dla powodzenia w Jodze. Trzeba prowadzić życie czyste i całą swą
działalność poświęcić Panu.

Kaya – Sampat

Jog przez Hatha Jogę otrzymuje doskonałe
ciało fizyczne. Doskonałość ciała polega na piękności, wdzięku, sile i na
diamentowej twardości. Siła znoszenia niezmiernego zimna i ciepła [Titiksha], siła
życia bez wody i pożywienia oraz inne moce ujęte są w kategorię Kaya – Sampat czyli
doskonałego ciała.

Skoro ciało Hatha Joga jest doskonałe i
trwałe, jego umysł jest również zrównoważony i skoncentrowany. Uprawą Dharany i
Dhyany osiąga on najwyższy szczebel jogowej drabiny i przez Jogową Samadhi –
nieśmiertelność.

Jog, który doszedł do najwyższego
stadium będzie posiadać wszystkie rodzaje tajemnych sił.

Samyama prowadzi do tajemnych władz

Trzy: Dharana – Dhyana – Samadhi razem
tworzą Samjamę. Te trzy są bardziej wewnętrzne niż Yama, Niyama, Asana, Pranayama,
Pratyahara. Jednak nawet ta Samyama jest – wobec Samadhi bez zalążka – zewnętrzna.

Wraz z osiągnięciem Samyamy pojawia się
stan poznania – wiedzy:

• Samyama na Słońcu – wiedza o Wszechświecie;

• Samyama na Księżycu – wiedza o Gwiezdnym Kosmosie;
• Samyama na Gwieździe Polarnej – wiedza o ruchu gwiazd;
• Samyama nad siłą słonia oraz innych siłach naturalnych
  – jog otrzymuje tę siłę i może nią dysponować;
• Samyama nad kształtem ciała, gdy siła łączna zostanie
  powściągnięta, wyhamowana, a więź między okiem (tattvą wzroku) a światłem
  rozdzielona – ciało staje się niewidoczne, znika;
• Samyama nad graficznymi znakami, podpisami innych ludzi –
  wiedza o ich umysłach;
• Samyama na krótkim odcinku czasu – umiejętność
  rozróżniania;
• Samyama na związkiem między uchem (tattvą słuchu) a
  eterem – boskie słyszenie;
• Samyama nad związkiem między eterem a ciałem – jog
  osiąga lekkość puchu bawełny i posiada moc przenikania przez eter (powietrze);
• Samyama nad trzema modyfikacjami umysłu – wiedza
  przeszłości i przyszłości;
• Samyama na bezpośrednim postrzeganiu Samskar (wrażeń
  umysłu) – wiedza o poprzednim wcieleniu;
• Samyama nad mocą poznania istotnej własnej natury –
  egoizmu, cech, zamiarów i stanów umysłu a opanowanie tych zmysłów i ich organów;
  następnie ciało otrzymuje moc poruszania się z szybkością myśli, spostrzegania
  Indriyas oraz opanowania natury.
• Osiągnąwszy panowanie nad Udana Vayu, Jog nie będzie
  miał żadnej łączności z wodą, błotem, cierniami i może umrzeć dowolnie; przy
  opanowaniu Samana Vayu osiąga promieniującą jasność.
• Samyama nad przyjaźnią i cnotami – pojawia się moc
  przenoszenia tychże na inne istoty;
• Samyama nad odrębnością Sattvy od Purushy –
  wszechpotęga i wszechwiedza; [natomiast] doświadczenie zjawia się z powodu braku
  rozróżniania między Sattvą a Purushą, które są absolutnie odrębne od siebie;
• Samyama nad rozróżnianiem słowa – znaczenia – poznania,
  które (zazwyczaj) wzajemnie się przenikają a są doświadczane w ich jedności z powodu
  podobieństwa, – wiedza o znaczeniu dźwięków i głosów wszystkich żywych istot;
• Karma jest dwojakiego rodzaju: pierwszy rodzaj przynosi
  owoce w teraźniejszości, drugi – przynosi owoce powoli, w późniejszym czasie;
• Samyama nad tymi lub innymi złowieszczymi znakami – Jog
  poznaje czas swojej śmierci;
• Samyama nad czakramem w okolicy pępka – znajomość
  ciała;
• Samyama nad czakramem w głębi gardła – zanik głodu i
  pragnienia;
• Samyama nad światłem głowy – Darshan Siddhi;
• Samyama nad sercem – wiedza czyli poznanie umysłu;
• Samyama nad Kurma Nadi -trwałość i stałość ciała;
• Samyama nad wewnętrznym światłem Serca – znajomość
  subtelnego, tajemniczego czyli ukrytego i odległego;
• Samyama nad sobą samym a wiedza o Purushy, z której
  można skorzystać w stosunku do innej duszy – Purushy; z tej Samyamy rodzi się przez
  intuicję umiejętność jasnosłyszenia, subtelny smak i subtelny węch;
• moc intuicji sprawia, że przychodzi wiedza o
  wszechmądrości; umysł Joga i jego duch wchodzi w inne ciało, a to na skutek
  rozluźnienia więzów przyczynowych i dzięki znajomości metod przechodzenia;
• Samyama nad formą prostą, formą subtelną, zasadniczą
  naturą, nad cechami i celami żywiołów a opanowanie żywiołów; z tego -osiągnięcie
  ośmiu wyższych Siddhis, doskonałość ciała i nietamowanie jego funkcji;
  doskonałość ciała oznacza piękno, wdzięk, siłę i trwałość granitu.

Powyższe Siddhis są przeszkodą w
osiągnięciu Samadhi, służą jednak do przekraczania [uwarunkowań] umysłu. Rezygnacja
z tych Siddhis pozwala na zniweczenie więzów niewoli, co przynosi Kajvalyę.

A gdy Adept Jogi zapraszany jest przez
Boskie Istoty, skoro pojawia się dlań możliwość kontaktu z niepożądanymi, to Jog
powinien odrzucić tę możliwość ponownego przywiązania, uśmiechu i szczęśliwości.

Doświadczenia Dżnana Jogi

Uczeń Dżnana Jogi niweczy wszelkie
myśli o przedmiotach. Przez swe rozpoznawanie unicestwia on ciemność, wówczas pojawia
się dlań promieniujące światło.

Doświadcza zawrotu głowy.

Przechodzi następnie próżnię –
Akasha.

Potem zjawia się Moha – Złudzenie. Tę
Mohę rozprasza Dżnana Jog przez badanie, czyli Viczarę.

Przechodząc tak przez stany ciemności,
światła, snu i Mohy mędrzec w końcu osiąga stan Nirvikalpa Samadhi. Teraz raduje się
on absolutnym spokojem. Osiąga prawdziwą Dżnanę. Staje się oceanem wieczystej Dżnany
i wszechprzenikającą Absolutna Świadomością.

Siedem stanów Dżnany

Siedem stanów Dżnany to Subhecccha,
Viczarana, Tanumanasi, Sattvapati, Asamsakti, Padarthabhavana, Turiya.

1. Subhecccha – gdy się odczuwa niewiedzę i szczerze
   pragnie się osiągnąć duchową wiedzę.
2. Viczarana – gdy posiada się przekonanie o
   bezwartościowości świata i głęboko rozmyśla się nad metodą usunięcia niewiedzy i
   osiągnięcia duchowego poznania.
3. Tanumanasi – gdy umysł staje się tak nikły i cienki
   jak nić, a skupia się intensywnie w kontemplacji duszy.
4. Sattvapati – gdy umysł się oczyszcza (Sattvika) i
   utwierdza w Jaźni dzięki przedłużonej kontemplacji.
5. Asamsakti – gdy człowiek odłącza się całkowicie od
   świata obiektywnego dzięki poznaniu Jaźni.
6. Padarthabhavana – gdy się rozumie, że rzeczy tego
   świata nie są realnymi i materialnymi rzeczami, lecz tylko Jedynym Brahmanem.
7. Turiya – gdy się urzeczywistnia Niepodzielność
   (Akhanda), Jedyną Zasadę (Ekarasa), Sat-Czit-Anandę oraz całkowicie zaprzecza i neguje
   wszelką odrębność świata. Ten stan Turiya nazywa się stanem Dżivanmukti czyli
   wyzwoleniem się za życia.

Dojmujące pragnienie, które powstaje w
człowieku, by osiągnąć Mokszę bądź zażywać Szczęścia (obojętność na
zmysłowe przyjemności), studiować Atma-Dżnana-Szastry, połączyć się z tym, który
poznał Brahmana – oto stan pierwszy czyli Subheccha. Kandydat posiadający cztery
sposoby Wyzwolenia słyszy Śruti i znaczenie Tat Tvam Asi Mahavakya u stóp Guru i
następnie głęboko rozmyśla nad tym, co usłyszał – to jest Viczarana czyli stan
drugi. Przez uprawianie tych dwóch stanów umysł dowolnie skupia się na Brahmanie.
Staje się on jak nić, powstaje Brahmakara Vrtti – jest to stan trzeci zwany
Tanumanasi. Następnie przez uprawianie wszystkich powyższych trzech procesów
(poznawczych) dokonuje się wykorzenienie wszystkich pragnień i rozwija się
Tattva-Dżnana, umysł napełnia się czystością czyli Sattva – jest to czwarty
Bhumika zwany Sattvapati. Umysł stopniowo stapia się z Brahmanem. W piątym stanie czyli
Asamsakti umysł nie łączy się już (nie posiada połączenia) z przedmiotami oraz z
ich Samskarami i Sankalpami. Następnie przychodzi stan szósty – Padathabhavana: zanika
(ginie) wszelkie postrzeganie przedmiotów wewnętrznych i zewnętrznych (Abhava Pratoti).
Jeśli Dżnani w ogóle postrzega jakieś przedmioty (ma w ogóle jakieś spostrzeganie
przedmiotów), to tylko przez widoczne pobudzanie innych. W Turiya – stanie siódmym –
Dżnani tonie w szczęśliwości Atmy, jest on całkowicie pozbawiony wszelkiego pojęcia
różnorodności.

Ten, kto działa w pierwszych trzech
stanach (Bhumikach) nazywany jest Mumukszu; kto działa w czwartym Bhumika nazywa się
Brahmavid. Działający w piątym Bhumika zwany jest Brahmavidvara, w szóstym zwie się
Brahmavidvariyan. Kto znajduje się w siódmym Bhumika zowie się Brahmavidvarishtha.

Tylko Dżnani czwartej i piątej Bhumiki
może działać w świecie. Dżnani szóstej i siódmej Bhumiki, jeśli pragnie podnieść
świat, musi zejść do czwartej i piątej Bhumiki.

Dżnani całkowicie siódmej Bhumiki,
który nie ma najmniejszej nawet przytomności ciała, nie może żyć dłużej niż 2 do
14 dni. Po 14 dniach ciało opadnie (jak liść z drzewa istnienia).

Iśvara ma podwójną świadomość. Tylko
podczas kosmicznej Pralayi ma on czystą Nirvikalpa świadomość. Dżnani, aby przejść
do stanu siódmej Bhumiki, musi porzucić wszelkiego rodzaju działalność swojej
Lokagraha.

Ludzi posiadających trochę Tapasu,
mających Vairagyę Titikszę i opanowanie fizycznego ciała oraz jego ruchów myli się i
miesza z mędrcami siódmego stanu Bhumiki. Dżnanin siódmego stanu Bhumika jest bardzo,
bardzo rzadko spotykany.

Podwójna świadomość Dżivanmukty

Dżivanmukta jest Wyzwolonym Mędrcem.
Jest wolny od sideł narodzin i śmierci. Jest już za życia wyswobodzony. Odrzucił
wszystkie więzy egoizmu, żądzy, gniewu, zawiści, samolubstwa, pychy, upodobań i
niechęci, rozweselenia i depresji. Wolny jest od zwątpienia, nie ma niczego, co mógłby
poznać i osiągnąć. Posiada najwyższą wiedzę Brahmana.

Dżivanmukta posiada
podwójną świadomość: może on pogrążyć się w Samadhi, może zaś pracować jak
zwykły człowiek dla dobra świata. Wewnętrznie posiada on Bhava czyli umysłową
postawę: Jestem Świadkiem, nie jestem działającym, nie jestem użytkownikiem. I
dlatego może być zajęty w Lokasangraha lub być narzędziem woli kosmicznej jako
oddzielny pośrednik. Świat jest dla niego mirażem. Jak dziecko używa on przedmiotów
zmysłowych ofiarowanych mu przez innych. Nie psują go one, bowiem świadomość jego
tkwi korzeniami w Brahmanie. Widzi on ten świat jakby we śnie.

Dżivanmukta jest podobny do człowieka
siedzącego na murze. Z jednej strony jest uwarunkowane istnienie w świadomości tego
świata, z drugiej – nieuwarunkowana całkowita świadomość. Człowiek siedzący po
jednej stronie świata nie jest w stanie widzieć, co się dzieje po drugiej. Człowiek
świata nie może posiadać wiedzu Brahmana. Podobnie i Videhamukta, którego
indywidualność jest całkowicie zanurzona w Brahmanie, nie może zdawać sobie sprawy ze
świata dla niego nieistniejącego. Jeśli jego ciało ma nadal funkcjonować, muszą je
karmić i troszczyć się o nie inni. Videhamukta nie jest przeto w stanie zajmować się
dobrem świata.

Podwójna świadomość Dżivanmukty
stawia go w położeniu człowieka, który świadomie przebywa w obu sferach. Jego wyższa
świadomość nie może ulec zachwianiu. Jednakże dla dobra ludzkości zatrudnia on
część swej świadomości w sferze działania dla dobra świata. Idealnym przykładem
posiadającego podwójną świadomość jest Kriszna.

Samadhi-Dżnani i Vyavahara-Dżnani

Dżnani posiada poznanie jedności Jaźni.
Ten natomiast, kto ma Vyavaharaapeksha – pragnienie Vyavahara dla działania w świecie
– i pracuje w tym świecie, jest Vyavahara-Dżnani. To pragnienie pracy zalezy od jego
Prarabdha. Używa on swego ciała jako narzędzi, jak cieśla używa swych instrumentów.
Posiada on także Triputi, lecz cały świat widzi w sobie. Niczego nie widzi on na
zewnątrz, tak jak inni. Widzi on przez swą Divya Dristhi lub Dżnana Chakshus, a nie
oczyma fizycznymi. Człowiekowi tego świata z praktycznymi Buddhi jest bardzo trudno
uzmysłowić sobie, jak Dżnana widzi fizyczny wszechświat podczas swej pracy. Ślad,
zrobiony przez włożenie kija do wody nie jest tak głęboki i trwały jak ślad zrobiony
tym samym kijem w grząskiej ziemi. Podobnie jest z dwoma typami Dżnanich: w
Vyavahara-Dżnani wrażenie Nirvikalpa Samadhi czyli Brahmakari Vrtti nie jest takie
trwałe, głębokie i ciągłe jak to w Samadhi-Dżnani. W pierwszym jest ono podobne do
odbicia w wodzie, w drugim do odbicia w ziemi. Jest ono nieprzerwane i stałe jak stały
strumień oliwy. Vyavahara-Dżnani wie, że to jest Vishtha (nieczysta materia), że to
jest pasta sandałowa, to jest głupiec, to jest człowiek inteligentny, to jest
powodzenie, to jest upadek, to jest łotr, a to człowiek uczciwy; lecz ich uczucia go nie
dotykają. Nie unosi się on radością, gdy go spotykają powodzenia, ani nie ulega
depresji, gdy mu się nie powodzi. Nie kocha on człowieka uczciwego, ani nie nienawidzi
łotra. W tym znaczeniu ma on Sama Dristhi – jednakowe widzenie. Vyavahara-Dżnani
odczuje ból, gdy mu odetną palec, lecz Samadhi-Dżnani nie doświadczy go ani trochę,
gdy mu będą amputować nogę. Przypadek Shama Tabriez z Multan mógłby służyć jak
aktualny przykład prawdy powyższego twierdzenia: gdy go obdzierano ze skóry, śmiał
się i mówił Analhag! Analhag! – Jestem Nim! Jestem Nim!

Vyavahara-Dżnani widzi nazwy i formy,
lecz Samadhi-Dżnani wycofuje się ze Wszechświata i w ogóle nie widzi nazw ani
kształtów. Obydwa typy Dżnanich posiadają tę samą wiedzę, lecz Samadhi-Dżnani
zażywa więcej szczęśliwości (Ananda) niż Vyavahara-Dżnani.

Samadhi-Dżnani jest wiecznie
pochłonięty Brahmanem, nie widzi nazw ani form. Świat całkowicie znika dla niego. Nie
może on pracować. Jest Paramhansa.

Doświadcznia Radża Joga

Radża Joga wchodzi na drabinę Jogi
stopniowo, krok po kroku. Stałe uprawianie koncentracji i medytacji sprawia, że umysł
jego jest przeświecający i czysty jak kryształ. Odsłania on każdy przedmiot, ku
któremu się skieruje. Tak jak biały kryształ zabarwia się na kolor przedmiotu przed
nim postawionego, tak również umysł jednoczy się z przedmiotem mu przedstawionym. Ten
proces nazywa się Samapatti. Umysł poddaje się Tranmaya Parinama: wchodzi w jedność z
przedmiotem. Następuje to przy głębokim Samadhi.

Sabija Samadhi

Gdy umysł jednoczy się z prostym
obiektem, łącząc się ze słowem, znaczeniem lub ideą – nazywa się to Savitarka
Samadhi. W tym stanie, dzięki obecności Radżasu, umysł nie odróżnia słowa od
znaczenia i idei-Vrtti, czyli nie jest wolny od zmieszania i wyobraźni; np. jeśli
skupiacie się na krowie – myślicie o krowie, później o znaczeniu słowa a następnie
o idei w nim zawartej. Słowo krowa mieści się, tkwi w języku. Idea krowy
istnieje w mózgu. Te trzy różne rzeczy zlewają się i dzięki szybkości umysłu
okazują się całością.

Jog, uprawiając Savitarka Samadhi,
stopniowo usuwa Radżas, który przez ożywienie przeszłych Samskar tworzy pamięć.
Pamięć przynosi asocjacje związku, nazwy, kształtu, znaczenia itp. przedmiotu. W
Nirvitarka Samadhi zdolność pamięciowa jest zahamowana; przedmiot świeci w swej
samoistnej postaci, pozbawiony słowa (nazwy), znaczenia (formy) i idei (działalności
umysłowej).

Wraz z pogłębieniem Nirvitarka Samadhi,
umysł (Czitta) Joga wchodzi w sferę przedmiotów subtelnych, takich jak Tanmatry –
subtelnego eteru, powietrza (wiatru), ognia itd. Jog medytuje nad rzeczami subtelnymi przy
pomocy czasu, przestrzeni i cech (atrybutów). Umysł nie ustala się sam, bezpośrednio
na subtelnym przedmiocie. Idzie on boczną drogą przez asocjacje czasu, przestrzeni itd.
Stan ten nazywa się Savichara Samadhi.

Gdy Jog jest w stanie ekstrahować
subtelne pierwiastki z czasu, przestrzeni i przymiotów (cech) oraz medytuje nad nimi w
ich czystej postaci (takich, jakimi one są) osiąga on Nirvichara Samadhi. Jasność
umysłu znacznie się zwiększa.

Gdy Czitta przebrnie przez morze grubych i
subtelnych przedmiotów, świeci on jedynie przez Vrtti Aham Asmi – Jestem. Tu
przedmiotem Samadhi jest Sattva górująca nad Ahamkarą czyli zasadą ego. Pierwotna
Ahamkara jest źródłem 11 zmysłów – pięciu subtelnych elementów oraz ich efektów,
pięciu grubych elementów i umysłu. To, z powodu doznawanej radości, nazywa się
Saananda Samadhi. Jest to wyższy stan Nirvichara Samadhi.

W najwyższym stadium Nirvichara Samadhi,
Czitta – umysł Joga samym tylko Vrtti Asmi Am. Sattva-Czitta czyli Asmita lub
Mahat jest podporą, podtrzymaniem dla Samadhi. Asmita jest to stan czystego umysłu
(Czitta) oświeconego przez świadomość, zawierający zalążek Ahamkara (ego –
zasada). To Samadhi znane jest jako Sasmita Samadhi.

Wszystkie te 6 Samadhi nazywają się
Sabija Samadhi lub Samadhi z zalążkiem czyli podporą. Te 6 Samadhi są to Samadhi
niższe, znane jako Samprajnata lub Sabija albo Saalambana Samadhi.

Ritambhara Prajna

Gdy Nirvichara Samadhi się pogłębia,
przejawia się jego wyższe stadium Sasmita Samadhi. Jog osiąga światłość Czitty.
Niejasność Radżasu i zasłony Tamasu znikają. Śri Vyasa tak opisuje ten stan: Wzniósłszy
się do krainy Prajny – intelektu zrodzonego z Samadhi – Jog, który unicestwił swój
smutek, widzi innych pogrążonych w trosce, jak człowiek z wysokiej skały, który
ogląda innych niżej.

Intelekt, zrodzony z tego Samadhi, nazywa
się Ritambhara, jako że posiada on Prawdę [pełny jest Prawdy]. W tym stanie na ma
śladu złudzenia, fałszywej wiedzy lub niewiedzy.

Rita i Satya to synonimy, jednak istnieje
między nimi mała różnica. Satya jest faktem pojęciowym, Rita jest faktem
postrzegalnym. Wyrazu Rita użyto tu, aby zaznaczyć bezpośrednią realizację Prawdy.

Ritambhara Prajna przewyższa wszelką
światową wiedzę, czy to osiągniętą przez bezpośrednie spostrzeżenia zmysłowe lub
wnioskowanie, czy przez pisma i powiedzenia mędrców bądź świętych, ponieważ to, co
oświeca intuicyjny intelekt Joga, nie może być poznane przez słabe rozumowanie bądź
proste spostrzeganie za pomocą zmysłów. Człowiek chodzi w ciemnościach, dopóki nie
osiągnie światła intuicji. Ritambhara Prajna jest podobna do Vivekakhyati.

Vivekakhyati

Asmita jest stanem Czitta oświeconego
przez świadomość i mieści w sobie zalążek zasady ego (Ahamkary). Siłą niewiedzy
zawartej w drobnej ilości Tamas Sattvic-Czitty, lub Mahat, Purusha utożsamia się z
Czittą. W konsekwencji rodzi się Asmita-Klesha czyli zgryzota egoizmu i jest ona
przyczyna innych strapień, takich jak przywiązanie, nienawiść, kurczowe trzymanie się
życia a także wszystkich samolubnych czynów i ich owoców, narodzin, zycia i używania.
Vivekakhyati jest to wiedza rozróżniająca między Purushą a Czittą, wiedza ta niweczy
Asmita-Klesha. Ogien wiedzy spala wszystkie zalążki strapień. Jak spalone ziarno nie
kiełkuje, tak samo Samskary czyli wrażenia boleści, zmartwień spalone przez ogien
Vivekakhyati nie kiełkują.

Viveka jest to rozróżnianie między
prawdziwym widzem a widzeniem. Khyati znaczy wiedza. Vivekakhyati jest to wiedza
rozróżniająca między Czitta a Purusha. Innymi słowy, jest to wiedza bezpośrednia. Ja
jestem czymś różnym od ciała, zmysłów, umysłu, rozumu itd.

Vivekakhyati jest najwyższą sattviczną
odmianą Czitty. Tak jak odbicie czyjegoś drogiego oblicza w lustrze nie jest realne, tak
właśnie wiedza o ja, która powstaje w najsubtelniejszy sposób z Czitty, nie
jest realna. Nie jest to Swarupa_Sthiti czyli przebywanie w swej własnej naturze.

Uprawiając Para-Vairagya czyli
najwyższą beznamiętność, Jog również odwraca się od tej Vrtti i pozostaje w
Swarupa czyli w Istotnej Naturze.

Vivekakhyati znane jest również jako
Parasankhyan czyli wiedza rozróżniająca lub głęboki wgląd.

Dharma-Megha-Samadhi

Jog pozbawiony pasji również względem
wiedzy rozróżniania osiąga Dharma-Megha-Samadhi – Obłok Cnoty – dzięki stałemu
napływowi wiedzy rozróżniającej.

Gdy Vivekakhyati czyli wiedza
rozróżniania udoskonali się, Kleshy są już jak spalone ziarna, które utraciły moc
kiełkowania. Nawet Samskary z przeszłych żywotów są spalone. Na początku [praktyki]
ujawniające się [wychodzące, pojawiające się] Samskary przerywają napływ
Vivekakhyati. Gdy Vivekakhyati się wzmocni i udoskonali przez rozwój Para-Vairagya,
czyli najwyższą obojętność względem wszystkich Siddhi, osiąga się
Dharma-Megha-Samadhi.

Jog posiada najwyższe oświecenie we
wszystkich miejscach i we wszystkich warunkach. Ci, którzy biegną za Siddhi, są jeszcze
przywiązani. W ich przypadku napływowi Vivekakhyati przeszkadzają Vyuthana-Samskary
czyli ujawniające się [wychodzące, pojawiające się] wrażenia, wywołane
przywiązaniem do Siddhi.

Owocem tego chwalebnego Samadhi jest
usunięcie wszystkich Klesha i Karm. Zgryzot, smutków czyli Klesha jest pięć:
niewiedza, egoizm, zbytnie przywiązanie, odraza i związanie z życiem. Karm jest trzy:
biała lub czysta, czarna lub brudna oraz mieszana. Kto osiągnął Dharma-Megha-Samadhi
jest Dżivanmukta – wyzwolony za życia. Jego czyny nie są ani białe, ani czarne. Jest
on wolny od więzów Karmy. Nie ma powodu obawiać się o jego upadek. Nie istnieje dlań
możliwośc ponownych narodzin. Zalążki Samskary są całkowicie spalone.

Dharma-Megha prowadzi do Kaivalyi przez
Asamprajnata czyli Nirbija Samadhi.

Stan Czitty – Prashanvahita

Samskary (wrażenia) Samadhi są
potężniejsze niż Samskary wychodzące ze stanów umysłu. Jog podczas regularnej
praktyki Samadhi niweczy wszystkie występujące Samskary.

Uprawianie Samadhi stwarza potężne
Samadhi Samskary. Niweczą one światowe Samskary, Raga-Dvesha – przywiązanie i odrazę
[lgnięcie i awersję]. Jog, wraz ze zniweczeniem zanikających Samskar, doświadcza
głębszych Samadhi i tworzy więcej siły dla unicestwienia światowych Samskar Czitty. Z
biegiem czasu osiąga on Vivekakhyati czyli wiedzę rozróżniającą. Wrażenia
Vivekakhyati niweczą wszystkie wychodzące [pojawiające się, ujawniające się]
Samskary. Lecz nawet Samskary Vivekakhyati są kontrolowane przez uprawianie Para-Vairagya
czyli najwyższą beznamiętność.

Samskary Para-Vairagya znane są jako
Samskary Sesha – osad Samskar, czyli pewna pozostałość ostateczna, ponieważ
zatrzymują one, kładą tamę wszystkim innym Samskarom.

W Nirbija Samadhi czyli w najwyższej
formie nadświadomości istnieją jedynie Para-Vairagya Samskary. Są one kontrolującymi
modyfikacjami Czitty.

Jog wnosi zwiększone opanowanie
modyfikacji w swą Czittę (Nirodha Parinama) przez uprawianie stopniowego zanikania
zjawiających się w niej zmian.

Guny nie mogą istnieć nawet przez moment
bez zmian. Dwa rodzaje zmian mają miejsce w Czitta: zewnętrzna i wewnętrzna.
Zewnętrzne zmiany pojawiają się przez różne obiektywne Vrtti umysłu, podczas gdy
wewnętrzne mają miejsce w Sattva-Czitta w formie spokojnego i łagodnego napływu
(prądu).

Podczas uprawiania Nirodha-Samskary –
wrażeń kontrolnyc, Samskary Vyuthana – wrażenia wychodzące są wstrzymane.
Nirodha-Samskary, będąc przez to wolne od zahamowań i przeszkód Vyutthana-Samskara
płyną w nieprzerwanym następstwie Sattva Czitta. To jest znane jako spokojny napływ
(prąd) (Prashanavahita) Czitty.

Nirbija Samadhi

W Samprajnata Samadhi jest pewna podpora
dla umysłu (Czitty), lecz Asamprajnata Samadhi nie ma tego punktu zaczepienia. Dlatego
jest to znane jako Nirbija czyli bez zalążka (przyszłych narodzin).

W najwyższym stanie Samprajnata Samadhi
jest tylko jedno Vrtti w Czitta – Vrtti-Vivekakhyati, lecz w Asamprajnata Samadhi nawet
to Vrtti jest zahamowane przez uprawianie Para-Vairagya czyli najwyższej obojętności,
beznamiętności. Jogin osiąga stan Dżivanmukta przez Asamprajnata Samadhi, które jest
końcem wszystkich obowiązków i wysiłków.

Asamprajnata, Nirodha, Nirbija, Niralamba
– wszystkie te nazwy odnoszą się do najwyższego stanu świadomości.

Jak ogień, strawiwszy materiał opałowy,
gaśnie, tak Samskary Nirodha Samadhi po zniweczeniu wszystkich Vyutthana-Samskar,
automatycznie giną. Potem następuje Kaivalya. Prakriti wchłania Guny Czitty.

Swarupa-Avastha i Swarupa-Sthiti

Avastha jest stanem przejściowym, podczas
gdy Sthiti jest założeniem stałym. W Nirodha Samadhi Jogin osiąga Swarupa Avastha,
lecz tak długo, jak nie opanował stanu umysłu Nirodha, nie można powiedzieć, że
ustalił się [ugruntował] w Swarupa.

Na przykład, człowiek w stanie umysłu
Vikshpita, po pewnym wysiłku osiąga Ekagrata czyli skupienie na jednym punkcie. To jest
Ekagrata-Avastha. Nie jest to Ekagrata-Sthiti, ponieważ nie jest on jeszcze ustalony
[ugruntowany] w tym skupieniu, będą tylko w stanie Vikshpita. Będzie się on jeszcze
rozpraszał róznymi Vrrtis. Roztargnienie jest jeszcze dla niego rzeczą naturalną,
ponieważ skupienie wymaga wysiłku.

Avastha czyli stan osiąga się przez
wysiłek, lecz Sthiti jest osiągnięciem [stanem] naturalnym. Gdy opanowanie wszystkich
Vrtti Czitty staje się – dzięki nieprzerwanemu praktykowaniu [uprawianiu] –
naturalne i spontaniczne, to można je uważać za Nirodha Sthiti lub Swarupa Sthiti.
Dlatego należy [musi się] ćwiczyć Nirodha Samadhi dopóki nie osiągnie się Swarupa
Sthiti.

Dżivanmukta jest stale zanurzony w
Atmanie. Nazywa się on Sthita-Prajna – człowiek o stałej mądrości.

Mędrzec, nawet gdy jest zajęty
działaniem, tkwi stale w swym Swarupa czyli Atmanie. Jest on nieprzerwanie Sahaja-Samadhi
– w naturalnej nadświadomości. Pracuje on jako narzędzie Pana, wypełniając jego
wolę dla dobra Kosmosu.

 

ZIARNA I OWOCE JOGI

Droga Karma Joga

Bezosobowa praca – służba dla
ludzkości – jest ziarnem. Narayama Bhava – poczucie, że wszystkie stworzenia są
przejawem Boga i ja służę Bogu we wszystkich istotach – jest deszczem rzęsistym.
Rozwarcie serca to kwiat. Czystość serca to owoc.

Droga Bhkati Joga

Pobożność to ziarno. Wiara –
korzenie. Służba Bhagavata to obfity deszcz. Zjednoczenie z Panem to owoc. Nishta to
nasienie. Bhava to roślina. Maha Bhava to kwiat. Prem, czyli boska miłość ku Panu, to
owoc.

Droga Hatha Joga

Asana to ziarno. Pranayama to korzeń.
Regularna praktyka to rzęsisty deszcz. Czerstwe zdrowie to kwiat. Skoncentrowany w jednym
punkcie umysł [Ekagrata] to owoc.

Droga
Radża Joga

Yama, Niyama, Asana, Pranayama, Pratyahara
to ziarna. Dharana [koncentracja] – korzenie. Iśvara Pranidhana [samooddanie się Bogu]
to obfity deszcz. Dhyana [kontemplacja] – kwiat. Asamprajnata Samadhi [medytacja] – to
owoc.

Droga Dżnana Joga

Viveka [rozróżnianie] to nasienie.
Vairagya [obojętność] – korzeń. Łaska Guru – to deszcz rzęsisty. Brahma Dżnana
[ wiedza Jaźni – to kwiat. Moksha to owoc.

Śri Swami Shivananda SAMADHI

opracowanie tekstu polskiego Leon Zawadzki
Ramanadom Potrójna Beskid Polska
1963-2003

www.logonia.org