Przekład Leon Cyboran Śpiewa Pandit Sri S.T. Nagaradż z uczniami Czyta Leon Zawadzki
janmausadhimantratapahsamadhijah siddhayah
IV.1. MOCE POWSTAŁE PRZEZ URODZENIE SIĘ, LEKI, ZAKLĘCIA, ASCEZĘ I SKUPIENIE
[F.r.] Nadludzkie moce (siddhi) powstają przez wcielenie się (urodzenie się, janman), przy pomocy cudownych leków (osadhi), za pomocą zaklęć czrodziejskich (mantra), przez ascezę (tapas) i w wyniku skupienia (samadhi).
jatyantaraparinamah prakrtyapurat
IV.2. PRZEMIANA W INNY RODZAJ – PRZEZ WYLEW PIERWIASTKÓW TWÓRCZYCH
[F.r.] Ewolucja duchowa (przemiana, parinama) w inny rodzaj (jati) [istot] zachodzi na skutek wylewu (apura) pierwiastków twórczych (prakrti).
nimittam aprayojakam prakrtinam varanabhedas tu tatah ksetrikavat
IV.3. PRZYCZYNA WYWOŁAWCZA – NIE PORUSZAJĄCE PIERWIASTKI TWÓRCZE, ALE OD NIEJ PRZERWANIE PRZEGRODY, JAK ROLNIK
[F.r.] Przyczyna wywoławcza (przyczyna sprawcza?, nimitta) nie jest przyczyną bezpośrednio poruszającą (przyczyną operatywną, prayojaka) pierwiatki twórcze (prakrti), ale dzięki niej (od niej, tatas) następuje (pochodzi) przerwanie (bheda) przegrody (varana), jak w wypadku (ze strony, dzięki) rolnika (ksetrika).
nirmanacittanyasmitamatrat
IV.4. ŚWIADOMOŚCI WYTWORZONEJ Z SAMEJ TYLKO ŚWIADOMOŚCI “JESTEM”
[F.r.] Świadomości (citta) wytworzone (nirmana) pochodzą z samej tylko świadomości “jestem” (asmitamatra).
pravrttibheda prayojakam cittam ekam anekesam
IV.5. PRZY ZRÓŻNICOWANIU PRZEJAWU JEDNA ŚWIADOMOŚĆ PORUSZA LICZNE
[F.r.] Ponieważ jest zróżnicowanie (bheda) przejawu (pravrtti) [tych licznych świadomości], to [wyjaśnia się je w ten sposób, że jogin wytwarza] jedną świadomość (citta), która porusza (pobudza, prayojaka) liczne [świadomości].
tatra dhyanajam anaśayam
IV.6. POŚRÓD NICH ZRODZONA Z KONTEMPLACJI – BEZ ZŁOŻA
[F.r.] Spośród tych [świadomości wytworzonych różnego rodzaju mocami nadludzkimi tylko ta świadomość, która] pochodzi z kontemplacji (dhyana) nie ma złoża karmicznego (anaśaya).
karmaśuklakrsnam yoginas trividham itaresam
IV.7. KARMAN JOGINA – ANI JASNY, ANI CIEMNY; TROJAKI – INNYCH
[F.r.] U jogina (yogin) karman (karman) nie jest ani jasny, ani ciemny (aśuklakrsna), [natomiast] u pozostałych (innych, itara) [istot] jest [on] trojaki.
tatas tadvipakanugunanam evabhivyaktir vasananam
IV.8. OD NIEGO – PRZEJAW WASAN TAKICH, KTÓRE ODPOWIADAJĄ JEGO OWOCOWANIU
[F.r.] Od tego [trojakiego karmana zachodzi (tatas) przejaw (abhivyakti) takich (eva) wasan (vasana), które odpowiadają (anuguna) owocowaniu (skutkowi, vipaka) danego [karmana].
jatideśakalavyavahitanam apyanantaryam smrtisamskarayor ekarupatvat
IV.9. CHOCIAŻ POPRZEDZIELANYCH RODZAJEM WCIELEŃ, MIEJSCEM I CZASEM – BEZPOŚREDNIE NASTĘPSTWO PRZYPOMNIEŃ I SANSKAR Z POWODU JEDNORODNOŚCI
[F.r.] Zachodzi bezpośrednie następstwo (anantarya) przypomnień (smrti) i sanskar – chociaż są poprzedzielane (vyavahita) rodzajem wcieleń (jati), miejscem (deśa) i czasem (kala) – ponieważ mają jednakową (jedną) naturę (ekarupatva).
tasam anaditvam caśiso nityatvat
IV.10. A ICH BEZPOCZĄTKOWOŚĆ – Z POWODU WIECZNOŚCI PRAGNIENIA
[F.r.] A te [wasany] nie mają początku (anaditva) z powodu wieczności (nityatva) pragnienia (aśis).
hetuphalaśrayalambanaih smggrhitatvad esam abhave tadabhuvah
IV.11. Z POWODU ŁĄCZNEGO WYZNACZANIA PRZEZ PRZYCZYNĘ, SKUTEK, ZŁOŻE I PODPORĘ ŚWIADOMOŚCIOWĄ, GDY TYCH BRAK – BRAK ICH
[F.r.] Ponieważ przyczyna (podstawa, hetu), skutek (owoc, phala), magazyn (siedziba, złoże, aśraya) i podpora świadomościowa (alambana) łącznie wyznaczają (samgrhitatva) [wszelkie wasany], to gdy tych [wymienionych] nie ma [brak, abhava), to nie ma [też] ich (wasan).
atitanagatam svarupato styadhvabhedad dharmanam
IV.12. PRZESZŁE I PRZYSZŁE Z WŁASNEJ NATURY JEST – Z POWODU RÓŻNICY FORM CZASOWYCH CECH
[F.r.] To, co jest przeszłe (atita), i to, co jest przyszłe (anagata), istnieje (asti) rzeczywiście (z własnej natury, w istocie, svarupatas) [, a może się zdawać komuś, że istnieje,] z powodu zróżnicowania (bheda) cech (dharma) formami czasowymi (adhvan).
te vyaktasuksma gunatmanah
IV.13. TE ZJAWIONE I SUBTELNE MAJĄ NATURĘ GUN
[F.r.] Te [omówione wyżej cechy o trzech formach czasu, zarówno] zjawione (vyakta) [jak] i subtelne (suksma) mają naturę (-atman) gun (guna).
parinamaikatvad vastutattvam
IV.14. OD POJEDYNCZOŚCI (JEDYNOŚCI) PRZEMIANY – REALNOŚĆ RZECZY(WISTOŚCI)
[F.r.] Dzięki jedności (ekatva) przemiany (parinama) rzeczywistość przedmiotowa (vastu) istnieje realnie (tattva).
vastusamye cittabhedad tayor viviktah panthah
IV.15. Z POWODU ZRÓŻNICOWANIA ŚWIADOMOŚCI PRZY TOŻSAMOŚCI RZECZY, DROGI TYCH DWU – ODDZIELNE
[F.r.] Ponieważ świadomości (citta) są zróznicowane (bheda), podczas gdy rzeczywistość przedmiotowa (vastu) jest tożsama (ta sama, samya), dziedziny (sfery istnienia, panthan) tych dwu (rzeczywistości przedmiotowej i świadomości) są oddzielne (oddzielone, odmienne, różne, vivikta).
na caikacittatantram [(ced)] vastu tad[(a)]pramanakam tada kim syat
IV.16. A RZECZ NIE [JEST] ZALEŻNA OD POJEDYNCZEJ ŚWIADOMOŚCI, BO NIE BYŁABY DLA NIEJ ŹRÓDŁEM POZNANIA; WTEDY CO BY TO BYŁO ?
[F.r.] Nieprawda, że rzeczywistość przedmiotowa (vastu) jest zależna (tantra) od pojedynczej (eka) świadomości (citta), ponieważ nie byłaby [taka rzeczywistość] źródłem poznania prawdziwego (apramanaka) dla niej; tedy co by to miało być ?
taduparagapeksatvacittasya vastu jnatajnatam
IV.17. ZALEŻNIE OD ZABARWIENIA SIĘ NIĄ ŚWIADOMOŚCI – RZECZ POZNAWANA LUB NIE POZNAWANA
[F.r.] Zależnie od tego, czy świadomość (citta) zabarwi się (uparaga) tą ]rzeczywistością, czy nie], rzeczywistość przedmiotowa (vastu) jest poznawana (jnata) lub niepoznawana (ajnata).
sada jnataś cittavrttayas tatprabhoh purusasayaparinamavitat
IV.18. ZAWSZE SĄ POZNAWANE ZJAWISKA ŚWIADOMOŚCI – Z POWODU NIEPRZEMIENIALNOŚCI PURUSZY, ICH PANA
[F.r.] Zjawiska (vrtti) świadomości (citta) zawsze są poznawane (jnata), ponieważ nie ulega przemianie (aparinamitva) ich pan (prabhu) – purusza (purusa).
na tatsvabhasam drśyatvat
IV.19. NIE [JEST] ONA SAMOŚWIETLNA Z POWODU BYCIA PRZEDMIOTEM WIDZENIA
[F.r.] Ona (świadomość. citta) nie jest samoświetlna (oświetlająca samą siebie, svabhasa), ponieważ jest (należy do) przedmiotem wiedzenia (drśyatva).
ekasamaye cobhayanavadharanam
IV.20. A NIEUJMOWANIE OBU W JEDNEJ CHWILI
[F.r.] A nie ma ujmowania (avadharana) jednocześnie obu (świadomości i rzeczy)
cittantaradrśye buddhibuddher atiprasangah smrtisamkaraś ca
IV.21. JAKO PRZEDMIOT WIDZENIA INNEJ ŚWIADOMOŚCI – NADMIERNE ZWIĄZANIE INTUICYJNEJ ŚWIADOMOŚCI Z INTUICYJNĄ ŚWIADOMOŚCIĄ I POMIESZANIE PRZYPOMNIEŃ
[F.r.] Gdyby [świadomość] była przedmiotem widzenia (drśya) dla innej (antara) świadomości (citta), to byłby niekończący się łańcuch powiązań (atiprasanga) intuicyjnej świadomości (buddhi) z [dalszymi] intuicyjnymi świadomościami oraz pomieszanie (samkara) przypomnień (smrti).
citerapratisamkramayas tadakarapattau svabuddhisamvedanam
IV.22. OD PODMIOTU UŚWIADOMIENIA, NIE ULEGAJĄCEGO ZMIESZANIU – PO POPADNIĘCIU W JEGO POSTAĆ – DOZNANIE SWOJEJ INTUICYJNEJ ŚWIADOMOŚCI
[F.r.] Od pryncypium podmiotu świadomości (citti), które nie ulega zmieszaniu (apratisamkrama) – gdy [intuicyjna świadomość] popadnie (przyjmie, apatti) w jego postać (akara) – pochodzi uświadomienie (doświadczenie, doznanie, samvedana) własnej (sva) intuicyjnej świadomości (buddhi).
drastrdrśyoparaktam cittam sarvartham
IV.23. ŚWIADOMOŚĆ ZABARWIONA WIDZEM I PRZEDMIOTEM WIDZENIA MA WSZECHRZECZ
[F.r.] Świadomość (citta) gdy jest zabarwiona podmiotem widzenia (drastr) i przedmiotem widzenia (drśya),
to [mówi się o niej, że] ma wszelką rzecz (wszechrzecz, wszechrzeczywistość, sarvartha).
tadasamkhyeyavasanacitram api parartham samhatyakaritvat
IV.24. CHOCIAŻ ONA PSTROKATA OD NIEZLICZONYCH WASAN, SŁUŻY DLA INNEGO – Z POWODU TWORZENIA KOMBINACJI
[F.r.] Chociaż ona (świadomość, citta) jest pstrokata (upstrzona, kolorowa, umalowana, citra) od niezliczonych (asamkhyeya) wasan (dyspozycji, vasana), to jednak służy komuś innemu (ma na celu kogoś innego, parartha), ponieważ stanowi (tworzy, karitva) kombinację (samhatya).
viśesadarśina atmabhavabhavananivrttih
IV.25. U WIDZĄCEGO SZCZEGÓLNEGO – USTANIE WYTWARZANIA STANU ATMANA
[F.r.] U widzącego (darśin) [puruszę] szczególnego (jednostkowego, różnego, różnicę, viśesa) ustaje (nivrtti) wytwarzanie (wywoływanie, kontemplowanie, bhavana) stanu [świadomościowego] (bhava) atmana (siebie samego).
tada vivekanimnam kaivalyapragbharam cittam
IV.26. WTEDY ŚWIADOMOŚĆ, SKŁONNA DO ROZRÓŻNIANIA, PRZYBLIŻA KAJWALJĘ
[F.r.] Wtedy [gdy ustanie wytwarzanie stanu świadomości siebie samego] świadomość (citta), skłonna (nakłoniona, nimna) do rozróżniania (oddzielania, viveka), przybliża (zmierza do, wiedzie do, pragbhara) kajwalję (jedyności, absolutnej wolności, kaivalya).
tacchidresu pratyayantarani samskarebhyah
IV.27. W SZCZELINACH TEGO – INNE PRATJAJE, Z SANSKAR
[F.r.] W szczelinach (przerwach, chidra) tego [rozpoznania (viveka)] pojawiają się inne pratjaje (pratyaya), [pochodzące] z sanskar (samskara).
hanam esam kleśavaduktam
IV.28. PORZUCENIE ICH – MÓWIŁO SIĘ – JAKO UCIĄŻLIWOŚCI
[F.r.] [Następuje] usunięcie (porzucenie, hana) tych [pratjaj], o których się mówiło, że są uciążliwościami (kleśa).
prasamkhyane pyakusidasya sarvathavivekakhyater dharmameghah samadhih
IV.29. U OBOJĘTNEGO NAWET WOBEC “WIELKIEJ KONTEMPLACJI” OD ROZPOZNANIA ROZRÓŻNIAJĄCEGO W NAJWYŻSZYM STOPNIU – SKUPIENIE “SPŁUKIWACZ CECH”
[F.r.] U tego, który jest obojętny (akusida) nawet w stosunku do “wielkiej kontemplacji” (prasamkhyana), dzięki rozpoznaniu rozróżniającemu (rozpoznaniu oddzielającemu, vivekakhyati) w najwyższym stopniu (sarvatha), nastaje skupienie (samadhi) [zwane] “spłukiwaczem cech” (“chmurą cech”, dharmamegha).
tatah kleśakarmanivrttih
IV.30. OD NIEGO – ZANIK UCIĄŻLIWOŚCI I KARMANA
[F.r.] Od tego (przez to) [skupienia] osiąga się zanik (nivrtti) uciążliwości (kleśa) i karmana.
tada sarvavaranamalapetasya jnanasyanantyaj jneyam alpam
IV.31. WTEDY, OD WIECZNOŚCI POZNANIA POZBAWIONEGO WSZELKIEJ PRZYSŁONY I ZAMĄCENIA, MA PRZEDMIOT POZNANIA NIKŁY
[F.r.] Wtedy [gdy zanikną uciążliwości (kleśa) i karman], dzięki wieczności (nieskończoności, anantya) poznania (jnana) wolnego (pozbawionego, apeta) od wszelkiej przysłony (avarana) i skazy (zamącenia, mala), przedmiot poznania (jneya) staje się nikły (znikomy, alpa).
Ślepy przedziurawił klejnot
[Kaleka] bez palców go nanizał
Bezszyjny go nałożył
Niemy go wychwalał
“Taittiriya Aranyaka” I.15.5
tatah krtarthanam parinamakramaparisamapatir gunanam
IV.32. POTEM – ZAKOŃCZENIE NASTĘPSTWA PRZEMIAN GUN, MAJĄCYCH SŁUŻENIE ZAKOŃCZONE
[F.r.] Potem nastaje kres (zakończenie, parisampati) następstwa (krama) przemian (parinama) gun (guna), które wypełniły [swój] cel (zakończyły służenie, krtartha).
ksanapratiyogi parinamaparantanirgrahyah kramah
IV.33. NASTĘPSTWO, ZASADZAJĄCE SIĘ NA MOMENTACH, JEST UJMOWALNE (POWŚCIĄGALNE?) AŻ DO (U) KRESU PRZEMIAN
[F.r.] Następstwo czasowe (krama), które zasadza się na (zależy od, pratiyogin) momentach (ksana), jest ujmowalne (postrzegalne, powściągalne?, nirgrahya) aż do kresu (u kresu, aparanta) przemian (parinama).
purusarthaśunyanam gunanam pratiprasavah kaivalyam svarupapratistha va citiśaktir iti
IV.34. PRZECIWROZWÓJ GUN, PUSTYCH DLA PURUSZY – TO JEDYNOŚĆ, LUB MOC PODMIOTU ŚWIADOMOŚCI UTRZYMUJĄCA SIĘ W SWOJEJ NATURZE
[F.r.] Gdy nastąpi przeciwstworzenie (pratiprasava) gun (guna), pustych (pozbawionych, wolnych od, sunya) dla (służenia dla, artha) puruszy (purusa) – to jest kajwalja (jedyność, absolutna wolność, kaivalya), lub [inaczej ujmując] gdy moc (siła?) podmiotu świadomości (cittaśiakti) utrzymuje się (jest ugruntowana, pratistha) w swojej (właściwej) naturze (svarupa).
KONIEC KSIĘGI CZWARTEJ