Przekład Leon Cyboran Śpiewa Pandit Sri S.T. Nagaradż z uczniami Czyta Leon Zawadzki
Inwokacja
Sutra Pierwsza
atha yoganusasanam
I.1. I NAUCZANIE JOGI
[F.r.] Oto teraz inicjuje się (i, atha) nauczanie jogi.
Sutra Druga
yogaś cittavrtiinirodhah
I.2. JOGA – POWŚCIĄGNIĘCIEM ZJAWISK ŚWIADOMOŚCI
[F.r.] Joga (ujarzmienie) jest to powściągnięcie (nirodha) zjawisk (vrtti) świadomości (citta)
Sutra Trzecia
tada drastuh svarupe ‘vasthanam
I.3. WTEDY – STAN WIDZA W SWOJEJ NATURZE
[F.r.] Wtedy widz (drastr, podmiot bezpośrednio, intuicyjnie wszechpoznający) utrzymuje się w swojej właściwej naturze (svarupa) [a to przy powściągnięciu wszystkich zjawisk świadomościowych].
Sutra Czwarta
vrttisarupyam itarata
I.4. LUB MA NATURĘ WSPÓLNĄ ZE ZJAWISKIEM
[F.r.] Lub (w drugim wypadku, itaratra) [zaliczanym jeszcze do jogi] widz (drastr) ma naturę wspólną ze zjawiskiem świadomościowym.
Sutra Piąta
vrttayah pancatayyah klistaklistah
I.5. ZJAWISKA – PIĘCIORAKIE; UCIĄŻLIWE I NIEUCIĄŻLIWE
[F.r.] Zjawiska, których jest pięć rodzajów, są uciążliwe (klista) lub nieuciążliwe (aklista).
Sutra Szósta
I.6. MIARY POZNAWCZE, WYPACZENIE, FANTAZJOWANIE, SEN, PRZYPOMNIENIE
[F.r.] Poznanie prawdziwe (pramana, normy poznawcze, źródła poznania), błąd poznawczy (viparyaya, wypaczenie),fantazjowanie (vikalpa), sen głęboki (nidra) i przypomnienie (smrti).
Sutra Siódma
pratyaksanumanagamah
I.7. NAOCZNOŚĆ, POZNANIE ROZUMOWE, PRZEJĘCIE POZNANIA – MIARAMI POZNAWCZYMI
[F.r.] Są trzy rodzaje [i zarazem trzy stopnie] poznania prawdziwego (pramana, norm poznawczych, źródeł poznania) [- w kolejności od najwyższego do najniższego są to]: poznanie bezpośrednie (naoczność, pratyaksa), ‘poznanie pośrednie (poznanie rozumowe, anumana) i ‘przejęcie poznania [prawdziwego od innej osoby] (agama).
Sutra Ósma
viparyayo mithyajnanam atadrupapratistham
I.8. WYPACZENIEM – BŁĘDNE POZNANIE NIE OPARTE NA NATURZE RZECZYWISTOŚCI
[F.r.] Błąd poznawczy (wypaczenie, viparyaya) jest to poznawanie w sposób błędny nie oparte na naturze rzeczywistości (tadrupa).
Sutra Dziewiąta
sabdajnananupati vastusunyo vikalpah
I.9. FANTAZJOWANIE – POZBAWIONE RZECZYWISTOŚCI, BĘDĄCE NASTĘPSTWEM POZNANIA SŁÓW
[F.r.] Fantazjowanie (rojenie, myślenie czysto abstrakcyjne, vikalpa) jest pozbawione (puste, sunya) rzeczywistości (obiektywnej rzeczy, vastu) [i] powstaje [tylko] w wyniku [kombinacji] pojęć ogólnych (poznania, jnana) [związanych ze [słowami] (sabda).
Sutra Dziesiąta
abhavapratyayalambana vrttir nidra
I.10. SEN – ZJAWISKIEM Z PODPORĄ PRATJAJI PUSTKI
[F.r.] Sen głęboki (stan snu bez marzeń sennych, nidra) jest to zjawisko świadomościowe, w którym podporę uświadomienia (alambana) stanowi pratjaja pustki (abhava).
Sutra Jedenasta
anubhutavisayasampramosah
I.11. PRZYPOMNIENIE NIE DOPUSZCZA DO ZANIKANIA PRZEŻYTEGO PRZEDMIOTU
[F.r.] Przypomnienie (smrti) “narzuca” (nie dopuszcza do zanikania, asampramosa) przeżyty (doświadczony uprzednio) przedmiot świadomościowy (visaya).
Sutra Dwunasta
abhyasavairagyabhyam tannirodhah
I.12. POWŚCIĄGNIĘCIE ICH ĆWICZENIEM I BEZPRAGNIENIOWOŚCIĄ
[F.r.] Zjawiska świadomościowe (vrtti) powściąga się za pomocą ćwiczenia jogicznego (abhyasa) i bezpragnieniowości (vairagya).
Sutra Trzynasta
tatra sthitau yatno ‘bhyasah
I.13. ĆWICZENIE – DĄŻENIE DO STAŁOŚCI W NIM
[F.r.] Cwiczenie jogiczne jest to wysiłek dla (dążenie do, usiłowanie, yatna) [osiągnięcia] stałego stanu (stałości w, sthiti) tego [powściągnięcia].
Sutra Czternasta
sa tu] dirghakalanairantaryasasatkarasevito drdhabhumih
I.14. [ALE ONO] UPRAWIANE DŁUGI CZAS, NIEPRZERWANIE, ZE SKUPIONĄ UWAGĄ – TRWAŁYM STOPNIEM
[F.r.] Ale ono (ćwiczenie jogiczne) [dopiero wtedy przechodzi w] trwały ‘stopień jogi (bhumi), [gdy się je] uprawia przez długi czas, bez przerw i ze ‘skupioną uwagą (satkara).
Sutra Piętnasta
drstanuśravikavisayavitrsnasaya vaśikarasamjna vairagyam
I.15. UŚWIADAMIANIE PANOWANIA WOLNEJ OD PRAGNIENIA PRZEDMIOTU WIDZIALNEGO I OBJAWIONEGO – BEZPRAGNIENIOWOŚCIĄ
[F.r.] Bezpragnieniowość (vairagya) jest to uświadamianie (samjna) panowania (vaśikara) [ze strony świadomości] ‘wolnej od pragnienia (vitrsna) przedmiotu (visaya) ‘świata widzialnego (drsta) i ‘świata objawionego (świata bogów, anuśravika).
Sutra Szesnasta
tatparam purusakhyater gunavaitrsnyam
I.16. WYŻSZE OD NIEJ – NIEPRAGNIENIE GUN MAJĄCEJ ROZPOZNANIE PURUSZY
[F.r.] Wyższą formą bezpragnieniowości jest niepragnienie (nielgnięcie do,vaitrsnya) gun [ze strony świadomości] mającej [intuicyjne] rozpoznanie (khyati) puruszy [jako wolnego od gun].
Sutra Siedemnasta
vitarkavicaranandasmitarupanugamat samprajnatah
I.17. W NASTĘPSTWIE POSTACI MYŚLENIA, PRZENIKANIA, BŁOGOŚCI, STANU “JESTEM” – Z UŚWIADOMIENIEM
[F.r.] W następstwie [ćwiczenia jogicznego w] postaci myślenia (vitarka), [potem] przenikania (vicara) [subtelnej rzeczywistości], [później] błogości (szczęśliwości, ananda), [wreszcie] (stanu “jestem”, asmita) [nastaje joga, lub skupienie] z uświadomieniem (z świadomością, samprajnata).
Sutra Osiemnasta
viramapratyayabhyasapurvah samskaraśeso ‘nyah
I.18. PO ĆWICZENIU Z PRATJAJĄ USTANIA, Z RESZTKĄ SANSKAR – INNA
[F.r.] W następstwie ‘ćwiczenia jogicznego (abhyasa) z pratjają [sfery] ustania (zaniku, virama) [zjawisk świadomościowych], gdy pozostaną same tylko sanskary, nastaje drugi (inny, anya) [rodzaj jogi, lub skupienia, tzw. bez uświadomienia (bez świadomości).
Sutra Dziewiętnasta
bhavapratyayo videhaprakrtilayanam
I.19. PRATJAJA NATURALNA – U BEZCIELESNYCH I ROZPUSZCZONYCH W PRAKRITI
[F.r.] U bezcielesnych (videha) i ‘rozpuszczonych w prakrti (roztworzonych w pierwiastkach twórczych,prakrtilaya) [skupienie bez uświadomienia powstało dzięki] pratjaji naturalnej (wrodzonej, bhava).
Sutra Dwudziesta
śraddhaviryasmrtisamadhiprajnapurvaka itaresam
I.20. U INNYCH W NASTĘPSTWIE WIARY, ENERGII, PAMIĘTLIWOŚCI, SKUPIENIA I POZNANIA PRAWDY
[F.r.] U innych [niż ci wymienieni w poprzedniej sutrze] powstaje [skupienie bez uświadomienia] w następstwie wiary (śraddha), energii (virya), pamiętliwości (smrti), skupienia (samadhi) i poznania prawdy (prajna)
Sutra Dwudziesta Pierwsza
tivrasamveganam asannah
I.21. U OSTRO-POTĘŻNYCH – BLISKIE
[F.r.] U ostro [ćwiczących] i potężnych [ w bezpragnieniowości skupienie] jest bliskie.
Sutra Dwudziesta Druga
mrdumadhhyadhimatratvat tato ‘pi viśesah
I.22. Z POWODU SŁABOŚCI, ŚREDNIOŚCI I NADMIERNOŚCI – WYŻSZY NAWET OD NICH
[F.r.] Ponieważ może być stopień słaby, średni i wysoki, [przeto] nawet od tych [ostro ćwiczących i potężnych w bezpragnieniowości] może być jeszcze silniejszy (wyższy, viśesa) [dążący do skupienia].
Sutra Dwudziesta Trzecia
iśvarapranidhanad va
I.23. LUB PRZEZ SKUPIANIE SIĘ NA IŚWARZE
[F.r.] [Skupienie, czyli samadhi, można również osiągnąć (lub)] przez ‘skupianie się (pranidhana) na Iśwarze.
Sutra Dwudziesta Czwarta
kleśakarmavipakaśayair aparamrstah purusaviśesa iśvarah
I.24. IŚWARA – SZCZEGÓLNOŚCIĄ PURUSZY, NIETKNIĘTY UCIĄŻLIWOŚCIAMI, KARMANEM, OWOCOWANIEM, ZŁOŻEM
[F.r] Iśwara jest zróżnicowaniem (szczególnością, viśesa) puruszy, jest nieskalany (nietknięty, aparamrsta) uciążliwościami (kleśa), karmanem, skutkiem karmicznym (owocowaniem, vipaka) i ‘złożem karmicznym (asaya).
Sutra Dwudziesta Piąta
tatra niratiśayam sarvajnabijam
I.25. W NIM NIEPRZEWYŻSZALNY ZALĄŻEK WSZECHWIEDZĄCEGO
[F.r.] W Iśwarze jest zalążek (bija) wszechwiedzącego (sarvajna) nieprzewyższalny [przez nikogo].
Sutra Dwudziesta Szósta
purvesam api guruh kalenanavacchedat
I.26. MISTRZEM NAWET PRADAWNYCH Z POWODU NIEOGRANICZENIA CZASEM
[F.r.] [Iśwara] był mistrzem nawet [najbardziej] starożytnychmistrzów (guru), ponieważ nie jest określony (ograniczony) czasem.
Sutra Dwudziesta Siódma
tasya vacakah pranavah
I.27. JEGO NAZWĄ – PRANAWA
[F.r.] Iśwarę oznacza (vacaka) mistyczna zgłoska OM (pranava).
Sutra Dwudziesta Ósma
tajjapas tadarthabhavanam
I.28. POWTARZANIE JEJ I KONTEMPLOWANIE JEJ ZNACZENIA
[F.r.] [Należy] tę [mistyczną zgłoskę OM] powtarzać (japa) i kontemplować (wytwarzać, wywoływać, bhavana) jej znaczenie (artha).
“Przez kontemplację niech ćwiczy jogę Przez jogę niech usiłuje kontemplować Przez wypełnienie kontemplacji i jogi Jaśnieje Najwyższy Duch”
Sutra Dwudziesta Dziewiąta
tatah pratyakcetanadhigamo ‘pyantarayabhavaś ca
I.29. PRZEZ TO – ZARÓWNO DOJŚCIE DO WEWNĘTRZNEGO “JA”, JAK I ZANIK PRZESZKÓD
[F.r.] Dzięki kontemplowaniu Iśwary dochodzi się (cofa się świadomość wstecz) do wewnętrznego “ja” (cetana), a przy tym niweczy się przeszkody.
Sutra Trzydziesta
vyadhistyanasamśayapramadalasyaviratibhranti- darśanalabdhabhumikatvanavasthitatvani citta- viksepaste ‘ntarayah
I.30. CHOROBA, OTĘPIENIE, NIEZDECYDOWANIE, NIESKUPIANIE SIĘ, BRAK ENERGII, NIEPOWŚCIĄGLIWOŚĆ, BŁĘDNE POZNAWANIE, NIEOSIĄGNIĘCIE STOPNIA, NIEUMOCNIENIE SIĘ – OTO PRZESZKODY ROZPRASZAJĄCE ŚWIADOMOŚĆ
[F.r.] Choroba (vyadhi), otępienie (styana), niezdecydowanie (wahanie się, powątpiewanie, samśaya), nieskupianie się (lenistwo duchowe, pramada), brak energii (alasya), niepowściągliwość (avirati), błędne poznawanie (bhrantidarśana), nieosiągnięcie stopnia skupienia i nieumocnienie się [w nim, gdy został osiągnięty,] są to przeszkody (antaraya), będące ‘czynnikami rozproszenia(viksepa) świadomości (citta).
Sutra Trzydziesta Pierwsza
duhkhadaurmanasyangamejayatvaśvasapraśvasa
viksepasahabhuvahy
I.31 CIERPIENIE, ZŁE SAMOPOCZUCIE, DRŻENIE CIAŁA, WDECH I WYDECH – SYMPTOMAMI ROZPROSZENIA
[F.r.] Cierpienie (ból, duhkha), ‘złe samopoczucie (daurmanasya), ‘drżenie ciała (angamejayatva), wdech (svasa) i wydech (praśvasa) ‘stanowią
symptomy (towarzyszą, -sahabhu) ‘czynników
rozproszenia (viksepa) świadomości.
Sutra Trzydziesta Druga
tatpratisedhartham ekatattvabhyasah
I.32. DLA USUNIĘCIA ICH – ĆWICZENIE Z JEDNĄ TATTWĄ
[F.r.] W celu usunięcia tych [przeszkód należy uprawiać] ćwiczenie jogiczne (abhyasa) z jednym pierwiastkiem rzeczywistości (tattva).
Sutra Trzydziesta Trzecia
ksanam sukhaduhkhapunya-punyavisayanam bhavanataś cittaprasadanam
I.33. PRZEZ PIELĘGNOWANIE ŻYCZLIWOŚCI, WSPÓŁCZUCIA, ZADOWOLENIA, TOLERANCJI DLA SZCZĘŚCIA, NIESZCZĘŚCIA, DOBRA I ZŁA – OCZYSZCZENIE ŚWIADOMOŚCI
[F.r.] Przez pielęgnowanie [wytwarzanie, wywoływanie, kontemplowanie, bhavana) [uczucia] życzliwości (maitri) dla szczęścia (szcześliwych, sukha), współczucia (karuna) dla nieszczęścia (nieszczęśliwych, duhkha), zadowolenia (mudita) z dobra (punya) i tolerancji (upeksa) wobec zła (apunya) ucisza się (oczyszcza się, prasadana) świadomość (citta).
Sutra Trzydziesta Czwarta
pracchardanavidharanabhyam va pranasya
I.34. LUB PRZEZ WYDYCHANIE, WSTRZYMYWANIE PRANY
[F.r.] Również przez wydychanie (pracchardana) lub powściągnięcie (vidharana) prany (energii życiowej, prana) [oczyszcza się lub ucisza świadomość].
Sutra Trzydziesta Piąta
visayavati va pravrttir utpanna manasah sthitinibandhiini
I.35. LUB PRZEZ POWSTAŁE PRZEŻYCIE Z PRZEDMIOTEM UNIERUCHAMIAJĄCYM UMYSŁ
[F.r.] Także wywołanie przeżycia (pravrtti) z [subtelnym] ‘przedmiotem zmysłowym (wrażeniem) utrzymującego umysł (manas) w stałym (nieruchomym) stanie [ucisza (oczyszcza) świadomość].
Sutra Trzydziesta Szósta
visoka va jyotismati
I.36. LUB BEZTROSKIE, JAŚNIEJĄCE
[F.r.] Również [przeżycie] beztroski (beztroskie) lub świetlistości (świetliste, jaśniejące, czystego “jestem”) [ucisza (oczyszcza) świadomość].
Sutra Trzydziesta Siódma
vitaragavisayam va cittam
I.37. LUB ŚWIADOMOŚĆ POZBAWIONA PRAGNIEŃ JAKO PRZEDMIOT
[F.r.] Lub też świadomość mająca za przedmiot siebie samą w stanie wolnym od pragnień (osiąga samouciszenie).
Sutra Trzydziesta Ósma
svapnanidrajnanalambanam va
I.38. LUB Z POZNANIEM MAJAKU, SNU JAKO PODPORĄ
[F.r.] Również [się ucisza świadomość] przez odtwarzanie (poznanie, jnana) ‘stanu snu z marzeniami sennymi (svapna) lub ‘stanu głębokiego snu (nidra).
Sutra Trzydziesta Dziewiąta
yathabhimatadhyanad va
I.39. LUB PRZEZ KONTEMPLACJĘ ZGODNIE Z UPODOBANIEM
[F.r.] Lub przez kontemplację [czegokolwiek] ‘zgodnie z upodobaniem (co lubi, co kocha, yathabhimata) [osiąga uciszenie świadomości].
Sutra Czterdziesta
paramanuparamamahattvanto ‘sya vaśikarah
I.40. OD NAJMNIEJSZEGO ATOMU DO NAJWIĘKSZEJ WIELKOŚCI JEJ PANOWANIE
[F.r.] Panowanie jej (świadomości oczyszczonej) [rozciąga się] od ‘najmniejszego atomu (paramanu) aż do ‘największego ogromu (mahattva). ksinavrtter abhijatasyeva maner grahitrgrahanagrahyesu
Sutra Czterdziesta Pierwsza
tatsthatadanjanata samapattih
I.41. Z OSŁABIONYMI ZJAWISKAMI JAK W KAMIENIU SZLACHETNYM UTKWIENIE W TYM, ZABARWIENIE SIĘ TYM, CZY TO BĘDZIE PODMIOT UJMOWANIA, INSTRUMENT UJMOWANIA, CZY PRZEDMIOT UJMOWANIA – POPADNIĘCIEM
[F.r.] [W świadomości] ze zjawiskami ‘zredukowanymi do minimum (zanikłymi?, ksina) jak w kamieniu szlachetnym występuje ‘zabarwienie się tym (zjawienie się tego, tadanjanata), ‘na czym się [świadomość] zatrzyma (w czym utkwi, tatstha) – czy to będzie ‘podmiot ujmowania (grahitr), ‘instrument ujmowania (grahana), czy też ‘przedmiot ujmowania (grahya) – [i nazywa się to] ‘popadnięciemw stan (samapatti) [czegoś].
Sutra Czterdziesta Druga
tatra sabdarthajnanavikalpaih samkirna savitarka samapattih
I.42. SPOŚRÓD TYCH ZMIESZANE Z FANTAZJAMI SŁOWA, RZECZY I POJĘCIA – POPADNIĘCIEM Z MYŚLENIEM
[F.r.] Spośród tych [popadnięć] – zmieszane z fantazją (vikalpa) słowa (sabda), z fantazją rzeczy (artha) i fantazją pojęcia (poznania, jnana) [nazywa się] popadnięciem w stan [czegoś] ‘z myśleniem (savitarka)
Sutra Czterdziesta Trzecia
smrtipariśiudhau svarupaśunyevarthamatranirbhasa nirvitarka
I.43. PO OCZYSZCZENIU Z PRZYPOMNIEŃ JAK GDYBY POZBAWIONE SWOJEJ NATURY, UJAWNIAJĄCE SAMĄ TYLKO RZECZ – BEZ MYŚLENIA
[F.r.] Po całkowitym oczyszczeniu z przypomnień [popadnięcie w stan z myśleniem] jak gdyby zostało ‘pozbawione swojej natury (svarupasunya); [to popadnięcie] ujawniające (-nirbhasa) ‘samą tylko rzecz (arthamatra) jest to [tzw.popadnięcie w stan (samapatti)] bez myślenia (pozamyślowe, ponadmyślowe, nirvitarka).
Sutra Czterdziesta Czwarta
etayaiva savicara nirvicara ca suksmavisaya vyakhyata
I.44. TYM SAMYM OBJAŚNIA SIĘ – Z PRZENIKANI I BEZ PRZENIKANIA MAJĄCE PRZEDMIOT SUBTELNY
[F.r.] W podobny sposób jak wyżej objaśnia się [popadnięcie w stan (samapatti) tzw.] z przenikaniem (savicara) i ‘bez przenikania (nirvicara) mające ‘przedmiot świadomościowy (visaya) subtelny (suksma).
Sutra Czterdziesta Piąta
suksmavisayatvam calingaparyavasanam
I.45. A PRZEDMIOTOWOŚĆ SUBTELNA ROZCIĄGA SIĘ AŻ DO ALINGI
[F.r.] A zakres przedmiotowości (visayatva) subtelnej rozciąga się aż do alingi (alinga).
Sutra Czterdziesta Szósta
ta eva sabijah samadhih
I.46. TE SAME – SKUPIENIEM Z ZALĄŻKIEM
[F.r.] Te [cztery popadnięcia w stan rzeczy] stanowią skupienie (samadhi) ‘z zalążkiem (sabija).
Sutra Czterdziesta Siódma
nirvicaravaiśaradye ‘dhyatmaprasadah
I.47. PO UDOSKONALENIU BEZ PRZENIKANIA – CZYSTOŚĆ ATMANA
[F.r.] Po udoskonaleniu [się?] (oczyszczeniu?, vaiśaradya) w (popadnięciu w stan) ‘bez przenikania (nirvicara) nastaje cisza [?] (czystość?, prasada) atmana (siebie samego).
Sutra Czterdziesta Ósma
rtambhara tatra prajna
I.48. W NIEJ – POZNANIE PEŁNE PRAWDY
[F.r.] W tej [ciszy atmana] jest poznanie wypełnione prawdą (rtambhara prajna).
Sutra Czterdziesta Dziewiąta
śrutanumanaprajnabhyam anyavisaya viśesarthatvat
I.49. OD POZNANIA PRAWDY OBJAWIONEJ I ROZUMOWEJ MA ODMIENNY PRZEDMIOT Z POWODU SZCZEGÓLNOŚCI RZECZY
[F.r.] [Poznanie prawdy w stanie skupienia] ma odmienny ‘przedmiot świadomościowy (visaya) od ‘poznania prawdy (prajna) zasłyszanego (przejętego z objawienia, śruta) i wyrozumowanego (anumana), ponieważ jego przedmiotem jest rzecz szczególna (viśesarthatva).
Sutra Pięćdziesiąta
tajjah samskaro ‘nyasamskarapratibandhi
I.50. ZRODZONA Z NIEGO SANSKARA KRĘPUJE INNE SANSKARY
[F.r.] Sanskara pochodząca z tego [poznania prawdy w stanie skupienia] krępuje inne sanskary.
Sutra Pięćdziesiąta Pierwsza
tasyapi nirodhe sarvanirodhan nirbijah samadhir iti
I.51. PO POWŚIĄGNIĘCIU NAWET TEGO, DZIĘKI POWŚCIĄGNIĘCIU WSZYSTKIEGO – SKUPIENIE BEZ ZALĄŻKA
[F.r.] Po powściągnięciu nawet i tego [skupienia], dzięki powściągnięciu wszystkiego, nastaje skupienie (samadhi) ‘bez zalążka (nirbija).
KONIEC KSIĘGI PIERWSZEJ