JOGA WIELKIEGO SYMBOLU
przewodnik i poradnik praktyczny
opracowanie tekstu polskiego – Leon Zawadzki
1. Cześć szacownej
Białej Dynastii Guru.
2. Tutaj, w
wyjaśnieniach niniejszego Przewodnika, zwanego Jogą Jednocześnie Zrodzonego Wielkiego
Symbolu, którego celem jest postawienie doczesnego istnienia Poznającego twarzą w twarz
z Boską Mądrością, zawarte są nauki wstępne, praktyki podstawowe oraz zakończenie.
1. Kiedy przez praktykowanie jogicznych
medytacji został ustalony związek między rozumem człowieczym a boskim –
między
normalną świadomością człowieczą a normalną świadomością kosmiczną,
dochodzi do
prawdziwego poznania samego siebie. Wtedy czuciem dostrzega się, że
Poznający, przedmiot poznania i proces poznania stanowią nierozłączną
całość; równocześnie zostaje zrodzony Wielki Symbol, który oznacza
duchowe oświecenie.
3. Pouczenia wstępne dzielą się na doczesne i duchowe.
4. Doczesne pouczenia, które są pierwszym stopniem, wyjaśnione są
gdzie indziej.
5. W pouczeniach duchowych, które stanowią drugi stopień, pierwszymi
krokami, od których należy rozpocząć są: Ucieczka, Postanowienie i doprowadzenie do
obcowania z Guru.
Ta część pouczenia może być dostosowana do religijnych
skłonności ucznia. Ponieważ bez wiary nie można postawić pierwszego kroku na
ścieżce, dlatego podstawową zasadą jest, aby na początku swej drogi adept nadał
odpowiedni wyraz swojej wierze. Buddysta tybetański w związku z tym stosuje
następujący rytuał :
a) Ucieczka w rozwiniętej formie tybetańskiej :
Dzięki wstawiennictwu Guru dążymy do
schronienia w nauce Buddy.
Ucieczka nasza jest w nauce
Buddy.
Schronienie nasze jest w Zgromadzeniu
Lamów.
Postanawiam
stać się Buddą, aby być zdolnym do
dopomożenia
wszystkim czującym stworzeniom do osiągnięcia stanu Buddy.
c) Rozmyślanie o Dyani Buddha Vejra
Sattva i odmawianie
Mantry Stu Sylab jako
odpokutowanie złej karmy.
d) Mistyczna
ofiara Świata, oznaczająca wyrzeczenie się świata i Sansary jako całości.
przedstawienie sobie Czcigodnych Nauczycieli siedzących w postawie Jogi, w linii
prostopadłej jeden nad drugim, osobisty Guru nad głową ucznia, inni w ich apostolskiej
kolejności, z niebiańskim Guru Vajra Dhara na szczycie.
6. Wówczas, jak napisano w Osiągnięciach
Vayroczany:
Wyprostuj ciało i
przyjmij postawę Dorje. Jest to pozycja równowagi zarówno umysłowej jak i cielesnej symbolizowana przez Dorje czyli berło Lamy. Skupienie
umysłu, do którego prowadzi ścieżka, jest Wielkim Symbolem.
7. Umieść nogi w postawie Buddy. Połóż ręce w linii prostej i
równoważnie poniżej pępka. Wyprostuj kość pacierzową. Podaj pierś ku przodowi.
Pochyl kark, aby przyjął formę haka, przyciskając lekko brodą jabłko adamowe. Ustaw
język tak, aby dotykał podniebienia.
8. Działalność umysłu zwykle kontrolowana jest przez zmysły,
głównie wzrok kontroluje. Dlatego też, bez zmrużenia albo poruszenia oczu, utkwij
wzrok w odległości jarzma (około pięciu i pół stóp).
9. Powyższe siedem czynności zwą się siedmioma metodami Vayroczany
– siedmioma sposobami, dzięki którym można zrozumieć procesy psycho-fizyczne.
Stanowią one pięciokrotną metodę wprowadzania się w stan głębokiej medytacji przy
pomocy środków fizycznych.
10. Skrzyżowana pozycja nóg reguluje powietrze schodzące w dół a
właściwie: pranę. Postawa równowagi reguluje obieg ciepłoty. Wyprostowanie
kręgosłupa razem z wypięciem piersi reguluje pranę zwaną przenikaczem. Pochylenie karku reguluje pranę idącą ku górze. Umieszczenie
języka pod podniebieniem wraz z ujarzmieniem wzroku powoduje wniknięcie trzymającej
przy życiu prany do nerwu środkowego.
Nerw środkowy jest głównym kanałem żywotnej siły. Biegnie on
wzdłuż kręgosłupa. Pomocnicze nerwy psychiczne rozgałęziają się od niego i
rozprowadzają siłę praniczną, od której ostatecznie zależą wszelkie procesy
psycho-fizyczne, do centrów psychicznych.
11. Gdy w ten sposób pięć rodzajów prany wniknęło do nerwu
środkowego, wnikają weń również inne prany kontrolujące funkcje – takie jak funkcja
trawienia, wydalania, obieg krwi, przekazywanie umysłowych bodźców odczuć itd. i
wówczas spływa Madrość Nierozpoznawania, zwana inaczej uspokojeniem ciała lub
nieruchomością ciała lub pozostawieniem ciała w jego naturalnym stanie.
12. Zachowanie milczenia po wydechu zwane
jest spokojem mowy, lub nieruchomością mowy, lub pozostawaniem mowy w jej naturalnym
stanie.
13. Nie myśl o przeszłości. Nie myśl o przyszłości. Nie myśl o
tym, że obecnie jesteś pogrążony w medytacji. Nie uważaj Próżni za Nicość.
14. Pozostając w tym stanie nie próbuj
analizować żadnego wrażenia odbieranego przez pięć zmysłów, mówiąc: to
jest, tego nie ma.
15. Lecz wreszcie spróbuj na krótki przeciąg czasu utrzymać się w
nieprzerwanej medytacji, utrzymując ciało w takim spokoju jak śpiące dziecię i umysł
w jego naturalnym stanie – bez procesu rozumowego.
16. Jest powiedziane:
Przez całkowite powstrzymanie się od formowania zadań i umysłowych
wyobrażeń, przez utrzymywanie spokoju cielesnego śpiącego dziecięcia i staranie się
ze słodyczą i zapałem dążyć za naukami zleconymi przez Guru, z pewnością zaświta
Jednocześnie Zrodzony Stan.
Tilopa rzekł:
Nie wyobrażaj sobie, nie myśl, nie analizuj,
nie medytuj, nie oddawaj się refleksji.
Utrzymuj umysł w jego naturalnym stanie.
17. Mistrz nauk – Księżycowo Jaśniejący uczeń Milarepy – rzekł:
Nieroztargnienie – jest ścieżką, którą idą
wszyscy Buddowie.
18. To zwane jest umysłowym spokojem, nieruchomością umysłu, lub
pozostawaniem umysłu w jego naturalnym stanie. Umysł w stanie spoczynku:
Cztery rzeczy, o których należy
pamiętać :
opanowanie ciała – zmysłów – umysłu
czuwanie nad środkami działania zwanymi podwojami działania.
Nagardżuna rzekł do króla Vikramaditya: O potężny, Cztery rzeczy, o których należy pamiętać, a
które okazały się jedyną ścieżką jaką kroczą Buddowie, winny być zawsze
przedmiotem Twej gorliwej czujności.
19. Przez niedbałość wszystkie wysiłki duchowe stają się
bezowocne.
20. Stan umysłu, który pojawia się gdy zrealizowane zostało
pamiętanie o rzeczach, o których należy pamiętać – Nieroztargnienie. W Abhidharma zostało to wyrażone w ten sposób: Pamięć o nich jest nie
zapomnieniem o rzeczach, z którymi ktoś był oswojony.
Tu kończą się pouczenia wstępne
P r a k t y k i p o d s t a w o w e
21. Składają się one z dwóch części: praktyki zwykłe, których celem jest osiągnięcie błogości w
obrębie Sansary w światach niebiańskich oraz praktyki nadzwyczajne, których celem jest osiągnięcie Nirwany, stanu ponad niebiosami
i stanami sansarycznej egzystencji.
Praktyki zwyczajne
22. Pierwsza zwykła praktyka składa się
też z dwóch części:
Poszukiwanie doświadczenia stanu spoczynku ciała, mowy, umysłu,
które jest celem medytacji – przez praktykowanie Jogi skupienia na jednym punkcie.
Analizowanie istoty Natury Poruszającego
oraz Nieporuszającego przez praktykowanie Jogi Niestworzonego – Nirwany i uzyskiwanie w
ten sposób ponadświatowej świadomości.
23. Pierwsza z tych części polega na doświadczaniu Stanu Spokoju,
które jest celem medytacji – przez praktykowanie Jogi skupienia na przedmiocie bądź
też bez niego. Jeśli przedmiot jest używany, może on być oddychający, albo nie
oddychający.
24. Zalecane są dwa rodzaje nie oddychających obiektów:
zwykłe przedmioty jak mała kula, mały kawałek drzewa, święte przedmioty, symbol
cielesnej formy, mowy lub słowa oraz umysłu Buddy.
25. Pierwszy sposób używania zwykłych przedmiotów jak małej kuli
lub małego drzewa jest następujący :
26. Połóż małą kulę czy kawałek drzewa naprzeciwko siebie – jako
przedmiot, na którym masz się skoncentrować. Nie pozwalaj Poznającemu na zbaczanie od
przedmiotu ani na identyfikowanie się z nim; utwierdź na nim wzrok w skupieniu.
27. Rozmyślaj o twym Guru jako znajdującym się na szczycie twej
głowy – na otworze Bramana czyli Brahmarandra (szczyt głowy, ciemiączko). Odnoś się
do niego tak, jakby był w rzeczywistości Buddą. Módl się do niego słowami modlitwy
Manam-Khama. I dodaj do modlitwy wezwanie: Udziel mi Twych obdarzających fal, abym
mógł osiągnąć najwyższe dobrodziejstwo Wielkiego Symbolu.
Modlitwa Manam- Khana:
My Matki, które liczbą odpowiadamy liczbie niebios w ich
nieskończonej przestrzeni, wszystkie czujące stworzenia, poszukujemy ucieczki w Guru
jako Sambhoga-Kaya, poszukujemy ucieczki w Guru łaskawym Nirmana-Kaya, poszukujemy
ucieczki w Buddzie Najwspanialszym. Oby umysł
wszystkich czujących stworzeń zwrócił się do Nauki i oby religijna droga każdego z
nich została ukoronowana powodzeniem. Oby błędy na ścieżce zostały rozproszone i oby
same te błędy zostały zmienione w Mądrość.
Komentarz: Trzy ciała Buddy stanowią trzy stany duchowej ewolucji ze stanu człowieczego
do stanu boskiego. Obdarzające fale są to fale psychicznej energii udzielane
telepatycznie przez żyjących Guru i tych, którzy już są poza stanem wcielenia
człowieczego.
28.Wtedy, po prośbie o udzielenie obdarzających fal, które
pozwalają na osiągnięcie największego dobrodziejstwa, wchłoń je w siebie.
Myśl, że Twój duch jest wypełniony Duchem Bożym. I pozostań w tym stanie skupienia
jak najdłużej.
29. Jakiekolwiek uczucia miałby Twój duch z chwili na chwilę, odnoś
to w regularnych odstępach czasu do Twojego Guru i dalej trwaj w medytacji.
30. Jeśli dokucza ci senność, wybierz sobie na miejsce medytacji
pozycję skąd widać wielką połać przestrzeni, na której wzrok może odpocząć.
Jeśli duch jest ospały, używaj tego samego sposobu, i zaprawiaj go do koncentracji
pozbawionej roztargnienia. Jeśli duch jest niespokojny, usiądź wewnątrz pustelni,
opuść wzrok i uwolnij cieleśnie i duchowo napięcie w dążeniu.
31. Przedmioty używane przy drugim rodzaju przedmiotów nie
oddychających, to jest symbole cielesnej formy, mowy i ducha Buddy: dla cielesnej formy –
obraz Buddy, dla mowy – sylaby, dla ducha – forma kropli lub kropki.
32. Używając pierwszego przedmiotu, to jest formy cielesnej Buddy
można mieć metalowy posążek albo malowidło Buddy. Można też przedstawić sobie
formę cielesnego Buddy koloru żółtego podobnego spalonemu złotu, ozdobionego
wszelkimi oznakami piękna i duchowej doskonałości, otoczonego aureolą i ubranego w
trzy szaty Zakonu – wyobraź sobie, że znajduje się on
ciągle przed tobą.
33. Przy używaniu sylaby symbolizującej pierwiastek mowy, przedstaw
sobie znajdującą się przed tobą tarczę Księżyca wielkości paznokcia i nad nią
sylabę HUM tak cienko narysowaną jak włos.
Komentarz: tarcza Księżyca symbolizuje stopniowe znikanie niewiedzy (Avidya) jak
tarcza księżyca stopniowo rozjaśnia ciemności nocy. Zwykle HUM symbolizuje pierwiastek
ducha, lecz tutaj przedstawiony jest jako pierwiastek mowy (zwykle pierwiastek mowy
wyobrażany jest przez sylabę AH – wyobrażenie elementarne). HUM oznacza To jest,
To istnieje.
34. Używając formy kropki, symbolizującej ducha Buddy przedstaw
przed sobą kropkę owalną jak jajo, wielkości ziarna grochu, promieniującą
światłem, wspaniałą i skoncentruj się na niej.
35. Przy stosowaniu oddychających
obiektów, stosowana jest recytacja Dordje i Forma Garnka.
36. Recytacja Dorje:
Utrzymując cielesny i umysłowy spokój skoncentruj się na
każdym wdechu i wydechu usuwając z pola widzenia umysłu wszystko inne.
Rachuj bezgłośnie, w myśli, od jednego do dwudziestu jeden tysięcy sześćset
oddechów. To pozwala na sprawdzenie ilości oddechów.
37. Następnie uważaj: kiedy oddech rozpoczyna się i w jaki sposób
dech wchodzi. I uważaj, czy dech wchodzi do jednej czy więcej części ciała.
38. Dzięki tym praktykom umysł dąży za wdechem i wydechem a w ten
sposób nabiera rytmu. W ten sposób poznaje się naturę procesu oddychania.
39. Wówczas utrzymując umysł skoncentrowany na procesie oddychania
uważaj: w jaki sposób oddech przechodzi od czubka nosa do dna płuc, jak się rozpoczyna
i jak długo zostaje zatrzymany.
40. Przez te ćwiczenia dochodzi się do poznania koloru, trwania i
długości zatrzymania każdego oddechu.
41. Wtedy, obserwując stan każdego z podstawowych pięciu elementów
– żywiołów – każdego oddzielnie (nie zmieszanego jeden z drugim) liczba wdechów i
wydechów winna być kontrolowana.
42. Teraz przez przedstawienie każdego wydechu jako sylaby AUM
białego koloru i każdego wdechu jako sylaby HUM błękitnego koloru, zatrzymania oddechu
jako sylaby AH o kolorze czerwonym – dochodzi się do poznania czasu potrzebnego dla
każdej części procesu oddychania.
AUM – biały czystość
HUM – błękitny siła życiowa
AH – czerwony mowa, głos, wibracja
43. Przy ćwiczeniu Formy Garnka – trzema wysiłkami należy wytchnąć
powietrze tak, aby brzuch stał się wklęsły jak garnek (przybrał formę glinianego
garnka używanego w Tybecie); następnie łagodnie wciągnąć nozdrzami świeże
powietrze. Wciągnij dech wewnątrz Formy Garnka i zatrzymaj go jak można najdłużej.
44. W ten sposób umysł, tak trudny do skontrolowania, ponieważ nie
może funkcjonować normalnie bez ścisłego związku z oddechem, (a oddech powoduje, że
umysł przelatuje wciąż od jednej myśli do drugiej) zostaje uwolniony od zależności
od oddechu i tym saqmym opanowany.
45. Teraz wymienimy sposób koncentracji
bez żadnego obiektu.
Przy użyciu sposobu koncentracji bez żadnego obiektu istnieją trzy
metody: a) natychmiastowe odcinanie myśli od korzenia w tym samym momencie,
błyskawicznie, kiedy się on rodzi; b) pozostawienie bez nadawania kształtu żadnej idei
ani pomysłowi jakie by się przedstawiały; c) sztuka pozostawiania umysłu w jego
naturalnym stanie absolutnego spokoju.
46. Podcinanie myśli u samego jej
korzenia w tej samej chwili, błyskawicznie, gdy się ona zjawia, ćwiczone jest w
następujący sposób: medytując w sposób wyżej wymieniony dochodzi się do
skonstatowania, że ponieważ umysł reaguje na zewnętrzne bodźce, to myśli ustawicznie
się zmieniają. Wiedząc, iż można zapobiec zrodzeniu się nawet pojedynczej idei,
należy próbować uniemożliwić te ciągłe zmiany
myśli przez wyćwiczenie umysłowej czujności. W ten sposób, jak tylko myśl się
pojawia – wyrwij ją razem z korzeniem i w dalszym ciągu trwaj w medytacji.
47. Przez przedłużenie w czasie medytacji czasokresu, w którym czyni
się wysiłek zapobiegania zjawianiu się myśli, konstatuje się na koniec, że myśli
biegną jedna za drugą jakby sobie następowały na pięty i jest ich tak wiele, że
liczba ich zdaje się nieskończona. Stanowi to rozróżnienie myśli, które odpowiada
zrozumieniu istoty wroga. Pierwszy stopień
umysłowego uspokojenia zwany jest Miejscem Pierwszego Odpoczynku. Jog spogląda wtedy, nie niepokojony przez umysł, na
nieskończoną falę myśli tak jakby spokojnie odpoczywał nad brzegiem rzeki patrząc na
płynącą wodę.
48. Gdy umysł raz osiągnął, choćby na krótki moment, stan
spoczynku, dochodzi do zrozumienia powstania i zaniku myśli. To zrozumienie wywołuje
wrażenie jakby myśli stawały się coraz bardziej liczne, lecz w rzeczywistości ilość
ich ani się nie zwiększa ani zmniejsza. Myśli
rodzą się momentalnie. To co jest poza nimi i co zdolne jest do zatrzymania ich
zradzania, jest Rzeczywistością.
49. W następnym ćwiczeniu – pozostawiania bez formy jakiejkolwiek
idei lub pomysłu, który by się zjawił, należy być obojętnym na myśli dając im
płynąć tak jak im się podoba a nie wpadając pod ich wrażenie ani nie próbując
bronić się przed nimi.
Niech umysł pozostaje jakby ich pasterzem czy stróżem a Ty trwaj nadal w medytacji.
Wtedy myśli przestaną napływać i umysł osiągnie stan spokoju i skupienia.
50. Myśli mogą się znowu poruszać tak jak meteoryt przebiegający
niebiosa momentalnie, lecz bez załamania się.
51. Przez trwanie medytacji tak jak uprzednio podano – trwanie stanu
spokoju przedłuża się. Zwany on jest Średnim Stanem Spokoju podobnym do spokojnie płynącej rzeki.
52. ćwiczenie trzymania umysłu w tym stanie odprężenia
pozwala na odłączenie się osadu.
53. Mistrz Nauk rzekł: Jeśli umysł jest odprężony, osiąga
spokój. Jeśli woda pozostawiona jest w spokoju, staje się przezroczysta.
54. Wielki Książę Jogów Milarepa
rzekł: Kiedy umysł pozostawiony jest w jego zasadniczym niezmienionym stanie, spływa
Wiedza. Jeśli ten warunek jest stosowany, podobny spokojowi do fali spokojnej rzeki,
Wiedza jest osiągnięta. Całkowicie porzuć kierowanie i formowanie myśli. Zawsze
utrzymuj spokój umysłu, o Joginie.
55. Wielki Saraha streścił następująco podstawę tych nauk
dotyczących dualistycznego procesu wspólnego medytacji: Umysł związany /nie
odprężony/ próbuje błądzić w każdym z dziesięciu kierunków. Gdy umysł jest wolny pozostaje niewzruszony i nieruchomy.
Doszedłem do zrozumienia, że upór jego podobny jest uporowi wielbłąda.
56. Trzeci etap – sztuka by umysł
przyjął właściwy mu stan, składa się z czterech części:
57. Pierwsza część polega na zachowaniu równości
(gładkości)
umysłu, tak starannie, jak gładkość stosowana jest przy rozsnuwaniu
motka nici (oznaka
jaką Bramini noszą dla rozróżnienia kasty). Motek musi być rozsnuwany
nie za mocno,
ani nie za słabo, lecz równo. Tak też i przy medytacji nie należy
naprężać zbytnio umysłu; w przeciwnym razie straci się kontrolę
nad myślami.
58. Przez zbytnie rozprężenie wpada się w gnuśność. Dlatego też
należy zachować równość w medytacji.
59. Na wstępie początkujący łatwo ulega roztargnieniu przy
stosowaniu natychmiastowego podcinania myśli.
Lecz jeśli jest zmęczony tym ćwiczeniem, winien rozprężyć się przez pozwolenie
myślom, by biegły jak chcą.
60. To ćwiczenie – przez kolejne naprężenie i zwolnienie myśli w
medytacji – używane w naszej szkole, było obecnie wytłumaczone. A ponieważ
naprężenie i zwolnienie umysłu podobne jest do naprężenia i zwolnienia przy
rozwijaniu motka, zostało nazwane utrzymywaniem umysłu w stanie rozsnuwania
bramańskiego motka.
61. Druga część zwana sztuką utrzymywania umysłu tak odłączonego
od myśli, jak część powrozu słomianego jest oddzielona gdy się go oderwie od drugiej
części, wymaga stanowczego postanowienia utrzymania czujności niczym nie roztargnionej.
Albowiem pierwsze próby powstrzymania myśli zrodziły nowe myśli.
62. Ponieważ powyżej opisane ćwiczenia nad powstrzymaniem myśli
były robione podczas zdawania sobie sprawy z tego, więc tworząc nowe myśli, medytacja
została naruszona.
63. Porzucenie obu: zdawanie sobie sprawy poznającego (tego, który
zdaje sobie sprawę) i pozwolenie umysłowi, by pozostawał w spokojnym stanie pasywności
– jest znane jako sztuka utrzymywania umysłu odłączonego od wszelkich funkcji
myślowych i działania. Proces ten upodobniany jest do rozrywania słomianego sznura.
64. Trzecia część zwana jest utrzymaniem umysłu w stanie
podobnym do dziecięcia wpatrującego się z intensywną czujnością w malowidła
świątyni.
65. Przez przywiązanie umysłu do słupa zdawania sobie
sprawy i rozpoznającego każde z życiowych
wdechów (każdy rodzaj prany) utrzymane jest we właściwym dlań kanale.
66. W wyniku tego ćwiczenia subtelne energie (prany) stają się
podobne dymowi lub przybierają eteryczne kształty i następuje ekstatyczna błogość,
dzięki której prawie się omdlewa.
67. Przy doświadczaniu stanu nie rozpoznawania przez ciało i
umysł, mając uczucie jakby się płynęło przez
powietrze, – gdy nachodza na umysł jakiekolwiek wizje czy zjawiska, nie należy wiązać
się z nimi przez ukazywanie upodobania ani też odpędzać ich z powodu wstrętu.
Dlatego, nie wiązanie się i nie odpędzanie wizji zwane jest utrzymywaniem umysłu w stanie podobnym do dziecięcia
wpatrzonego z intensywną umysłową czujnością na malowidła świątyni.
68. Czwarta część odnosi się do utrzymania umysłu upodobnionego
do słonia kłutego kolcami.
69. Rozpoznawanie (zdawanie sobie sprawy)
powstaje gdy umysł jest w stanie spokoju – świadomość o tym jest równoczesna z jego
powstaniem. Zapobiegający (tj. świadomość jogiczna wyćwiczona w intensywnej
czujności wyżej opisanej, która kontroluje myśli) i rzecz, której należy zapobiec
(tj. procesowi formowania myśli) będąc postawione przed sobą twarzą w twarz
zapobiegają by myśl dawała możność powstania nowej myśli.
70. Ponieważ zapobiegający zjawił się sam przez się, bez
potrzeby żmudnego poszukiwania go, stan ten zwany jest znajdywaniem się w stanie
nieprzerwanego biegu świadomości, funkcjonującego automatycznie.
71. Sztuka utrzymywania umysłu w stanie, gdy ani odpędzenie ani
reakcja na myśl nie mają miejsca, wytwarza stan obojętności jaką okazuje słoń, gdy
jest kłuty kolcami; stosownie stan ten został nazwany.
72. Stan ten został nazwany też stanem końcowym spokoju
i porównywany jest do oceanu bez fali.
73. Chociaż podczas tego spokoju istnieje świadomość myśli
ujawniających się i znikających, to ponieważ jednak umysł osiągnął właściwy
sobie stan spokoju i obojętny jest na odruchy, stan powyższy zwany jest stanem w
czasie którego odpada to co oddzielało ruch od bezruchu.
74. Wtedy osiąga się jedopunktowość umysłu.
[W doświadczeniu
praktykującego osiąga się (dociera się do, ujawnia się) rozpoznanie jednego niezróżnicowanego
punktu, który z niewyobrażalną szybkością kreśli (powołuje do wcielonego
zaistnienia) myśloczuciokształty postrzegane jako formy istnienia – komentarz LZ].
75. Ten, który odróżnia poruszającego się od nieporuszającego,
lub ruch od spokoju, jako będące nierozdzielną całością, zwany jest Wszystko
rozróżniającą mądrością lub Ponadświatową
świadomością.
76. Jak mówią Słodkobrzmiące Sutry: Osiągnięty stopień, dzięki temu, że ciało i umysł zostały
doskonale wyćwiczone przez te praktyki, zwany jest Stopniem Refleksji i Analizy.
77. Druga część zwykłych ćwiczeń – analizowanie podstawowej
natury Poruszającego i Nieporuszającego
przez ćwiczenie Jogi Niestworzonego i osiągnięcie w ten sposób ponadświatowej
świadomości składa się z trzech części: a) analizowanie Poruszającego i
Nieporuszającego; osiągnięcie Ponadświatowej Świadomości; medytacja nad
Niestworzonym.
78. W pierwszym ćwiczeniu – analizowania Poruszającego
i Nieporuszającego następujące procesy analityczne
winny mieć miejsce: intelektem Wszystko
Rozróżniającej Mądrości, zrodzonym ze stanu niezdawania sobie sprawy (obojętności na zjawianie się i znikanie myśli) należy
zobaczyć :
– jaka jest istotna natura Nieporuszającego, gdy pozostaje bez ruchu,
– jak on pozostaje bez ruchu,
– jak zaczyna się ruszać ze stanu bezruchu,
– podczas ruchu jak utrzymuje on spokój bezruchu,
– czy wcale się nie rusza podczas utrzymywania bezruchu,
– czy Poruszający jest czymś innym od Nieporuszającego,
– jaka jest istotna natura Poruszającego,
– jak Poruszający staje się Nieporuszającym.
79. Osiąga się zrozumienie (widzenie), że ani Poruszający
nie jest czymś innym jak Nieporuszający, ani Nieporuszający
nie jest czymś innym jak Poruszający.
80. Jeśli istotna natura Poruszającego i Nieporuszającego nie została
odkryta na skutek tego analizowania, należy zobaczyć:
– czy intelekt jest czymś innym jak Poruszający i Nieporuszający,
-czy też jest on właśnie prawdziwą jaźnią Poruszającego
i Nieporuszającego.
81. Na podstawie analizowania, patrząc z siebie-znającego-intelektu nie odkrywa się niczego. Patrzący, Poruszający i przedmiot
widziany są nierozłączne.
82. Istotna natura tej nierozłączności, czyli stopień w ten sposób
osiągnięty, nazywa się Metą stojącą po drugiej stronie umysłu; zwany jest
także: Metą stojącą ponad wszelkimi teoriami.
83. Pan Zwycięzców rzekł: Przez umysł uzyskane osiągnięcia,
jakkolwiek szlachetne, kończą się rozczarowaniem. A ponadumysłowa transcendentalna
Istność nie może być nazwana osiągnięciem. Ten, który widzi, jest nierozdzielny od
tego, co jest widziane. Dzięki dobrotliwym wskazówkom Guru prawda ta może zabłysnąć
przed uczniem.
84. Wyżej opisana metoda analizowania została wyrażona przez Pandita
Shantideva w następujący sposób : Przez gorliwe dążenie do utrzymania się w
stanie Samadhi, nie będąc pod żadnym względem roztargnionym nawet na najkrótszy
moment, i używając analitycznych sił umysłu, przez czujność nad warsztatem umysłu,
każdy proces mentalny winien być zbadany oddzielnie.
85. Pod przenośnią ognia i drzewa w Sutrze Zapytywania
Kasyopy jest napisane: Przez pocieranie drewna o
drewno wywołuje się ogień. Przez użycie tego ognia oba drewna zostają spalone.
Podobnie najwyższy Intelekt jest zrodzony z połączenia Poruszającego i
Nieporuszającego. I przez to, czemu dali urodziny, oboje zostali pochłonięci.
86. Ta wewnętrzna analiza prowadzona przez wyższy intelekt
znana jest jako analityczna medytacja jogina. Nie jest ona podobna do medytacji
analitycznej intelektualisty, ponieważ analiza intelektualisty jest zewnętrzna bowiem
uzależniona od doznawania zmysłowego.
87. W ćwiczeniu Osiągnięcia Ponadświatowej Świadomości
metoda praktyki jest taka: Jakiekolwiek powstawałyby myśli, pomysły lub zaciemniające
namiętności, nie należy ani ich porzucać, ani pozwalać sobie na kontrolowanie
którejkolwiek z nich; powinny pojawiać się bez jakiejkolwiek próby kierowania nimi
bądź ich ukształtowania. Jeżeli jog nie czyni nic więcej ponadto że rozpoznaje
je natychmiast jak się zjawiają, i trwa w tym rozpoznawaniu, przyjmują one
właściwą sobą próżną formę, chociaż
nie były porzucone.
88. Dzięki tej metodzie wszystkie rzeczy, myśli i wyobrażenia mogą
być użyte ku pomocy na Ścieżce. I dlatego metoda ta jest zwaną Używanie
przeszkód jako pomocy na Ścieżce.
89. Ta sztuka uwalniania się przez samo rozpoznawanie myśli, dzięki której osiąga się widzenie nierozłącznej natury porzucającego
(tzn. umysłu) i rzeczy, która winna być porzucona (myśli) zwana jest Esencjalnym
ćwiczeniem na Duchowej Ścieżce lub Odwrotną
Metodą Medytacji.
90. Po osiągnięciu Uwolnienia spływa nieskończona litość nad tymi czującymi istotami, które jeszcze nie zrozumiały prawdziwej
natury swego umysłu.
91. Chociażby czas joga miał być
całkowicie poświęcony praktykowaniu wewnętrznego ofiarowania ciała,
mowy i umysłu
dla dobra wszystkich czujących stworzeń, to dzięki wyżej opisanym
duchowym procesom
wiara w realność rzeczy zostaje skorygowana, a jog nie ulegnie
niepomyślnym wpływom; tak samo, jak nie można niebezpiecznie zachorować
po spożyciu trucizny,
która została zneutralizowana.
92. Biorąc pod uwagę ten rodzaj praktyki ułożona została modlitwa,
której pierwszy wiersz brzmi: Cokolwiek spotkam na
ścieżce, obym tego nie odrzucił ani nie przyswoił sobie. (…) Lecz ześlijcie mi swe fale obdarzające,
o Guru, tak aby zjawiskowość i egzystencja zostały urzeczywistnione jako Trzy Zasady
Całości Kosmicznej.
[Trzy Zasady Całości Kosmicznej (Tri-Kaya) to
trzy aspekty Dharma-Kaya czyli forma-dźwięk-umysł].
93. Trzecia metoda praktyki Medytacja nad Jogą o Niestworzonym,
składa się z trzech części: a) analiza z punktu widzenia Trzech Czasów –
przeszłości, teraźniejszości,
przyszłości; analiza z punktu widzenia Substancji i Nie-Substancji –
materii i nie-materii; analiza z punktu widzenia Jedyności
i Mnogości – Jednego i Wielu.
94. Pierwsza – analiza z punktu widzenia trzech czasów :
– poprzednia myśl zanikła
– przyszła myśl – jako jeszcze nie-zrodzona – nie egzystuje
– myśl teraźniejsza nie może być ustalona (stwierdzona) jako
teraźniejsza
– myśl teraźniejsza istnieje tylko przez nieuchwytny moment; jak
tylko jest zrodzona, wnet znika w przeszłości.
Daje to zrozumienie, że sansaryczne
pojęcie o czasie jest tylko złudzeniem. Jog rozumie, że przeszłość, teraźniejszość i przyszłość są
jedną nierozerwalną całością.
95. Przez dalsze obserwacje w tym duchu charakter wszystkich rzeczy
zostaje upodobniony do charakteru Trzech Czasów.
96. Wszystkie rzeczy nie mają egzystencji same w sobie. Umysł jedynie daje im byt.
97. Zrozumienie, że urodziny, śmierć i czas nie mają egzystencji
same w sobie zostało przedstawione przez Sarahę w ten sposób: Urodziny w
materii naturalne jak niebo. Co pozostaje z urodzin, gdy materia
została odrzucona? Naturalny stan, od
bezpoczątkowego czasu był Stanem Niezrodzonym. Dzisiaj
ta prawda została zrozumiana, gdyż okazał mi ją mój opiekun Guru. Analiza
w medytacji powinna być prowadzona w harmonii z powyższym
stwierdzeniem. Sansaryczna koncepcja, że istnieje tu coś zwane materią,
została przez Joga odrzucona
jako złudna. Jest ona tylko względnie
prawdziwa dla nieoświeconego człowieka, który patrzy na
nią jako na coś realnego. Urodziny, które nie
mogłyby mieć miejsca bez materialnej formy, są przez
joga postrzegane jako naturalność podobna do
nieba, które nie jest ani tym ani tamtym.
98. Drugą metodę analizowania z punktu widzenia substancji i
nie-substancji prowadzi się zgodnie z następującymi obiektami skupienia: – czy umysł jest rzeczą, która jest ponieważ składa się z materii, lub czy jest rzeczą, której nie
ma ponieważ nie składa się z materii?
– jeśli materialny, to z jakiej substancji materialnej się składa?
– jeśli jest rzeczą obiektywną, to jaki ma kształt i kolor?
– jeśli jest zdolnością myślenia, to czy jest jedynie efemerycznym jak myśl?
– jeśli nie jest materialnym, jak może przyjmować rozmaite aspekty i kto go stworzył?
99. Gdyby umysł był rzeczą materialną, to po medytowaniu w
ten sposób, można by uważać
go za coś substancjalnego. Lecz z punktu widzenia
wyższego intelektu wynika, że jest on czymś, co nie może być nazwane niczym; tak oto
nie jest się zdolnym do zaklasyfikowania go jako rzeczy składającej się z materii. Z
punktu widzenia analizy – dokonanej przez wyższy
intelekt – umysł nie może
też być zaklasyfikowany jako niematerialny lub jako nie-egzystujący. W związku z tym, ponieważ nie jest on ani rzeczą
materialną ani nie-materialną, nie może być umieszczony na którymś z dwu biegunów.
Dlatego metoda ta nazywana jest Ścieżką
Środkową (Madyamika Marga).
100. To przyjęte stwierdzenie nie przyszło jedynie dzięki dedukcji
czy indukcji, lecz dzięki naukom Guru, który wskazał nam na Bezcenny Klejnot
niezauważony, a przecież znajdujący się w naszym
zasięgu. Dlatego też nauki te zostały nazwane
Wielką Prawdą.
101. Było powiedziane: Ten, do czyjego serca weszły nauki Guru, podobny jest temu, któremu został wskazany skarb, niezauważony przezeń, a
znajdujący się w jego zasięgu.
102. Trzecią metodę analizowanie z punktu widzenia
Jedności i Mnogości prowadzi się zgodnie z następującymi obiektami
skupienia: – czy umysł jest pojedynczą rzeczą?
– lub też jest on rzeczą mnogą?
– jeśli jest on rzeczą pojedynczą, jak mógł on dojść
do tego, że przejawia się w sposób tak różnorodny?
– jeśli składa się on z wielu rzeczy, jak to może być,
że każda z tych rzeczy koniecznie musiałaby być oddzielona od jej właściwej natury?
103. Obserwując w ten sposób, znajduje się, że umysł nie jest
mnogością rzeczy; a ponieważ jest on wolny od krańcowości (pojedynczości i mnogości), to zwany jest Wielkim
Symbolem -tym, który nie odpoczywa w absolutnym spokoju (w
błogosławionym stanie Nirwany).
104. Dla Joga, który stan ten
urzeczywistnił, w spokoju stanu Samadhi, Wszech-Rozróżniająca
Mądrość Transcendentalnego Intelektu objawia
się (spływa nań) i to wszystko (nic innego).
Dlatego Wielki Symbol – Rzeczywistość zwany jest Tym co
opróżnia z cech.
105. Rezultatem tych analiz kontemplacyjnych jest
oczyszczenie z przywiązania do wiary w realność rzeczy; wszystko wydaje
się złudnym jak magicznie wyprodukowane widziadła.
106. Wobec tego powiedziano: Przede
mną, i za mną, i
w dziesięciu kierunkach – cokolwiek widzę, widzę
jedynie Istotność. Dzisiaj, o Opiekunie-Guru,
złudzenie zostało zniweczone. Odtąd niczego i
nikogo nie będę o nic zapytywał.
107. P r a k t y k i n a d z w y c z a j n e
Praktyki nadzwyczajne składają się z
dwóch części: a) Joga Przemienienia Wszystkich
Zjawisk i Umysłu, które są ze sobą nierozdzielne, w Jedność. b) Joga Nie-Medytacji, gdzie wszystkie rzeczy przemienione są w Dharma-Kaya przez
jednorazowo zrodzony Niepokalany Umysł czyli przez Wielki
Symbol.
108. Najpierw uprawia się ćwiczenie Jogi
Przemienienia Wszystkich Zjawisk i Umysłu, będących nierozdzielnymi, w Jedność.
Biorąc za przykład sen i śnienie rozpoznaj, że wszystkie zjawiska są dziełem
umysłu. Biorąc za przykład wodę i lód rozpoznaj, że noumena i fenomena są jednością. Przez podobieństwo wody i fal
zamień wszystkie rzeczy we wspólny stan Jedności.
109. Z tych przykładów pierwszy – Rozpoznanie, przez
podobieństwo snu i śnienia, że wszystkie zjawiska są Umysłem prowadzi
się w następujący
sposób: cokolwiek się widzi we śnie, nie jest
niczym różnym od działania umysłu; podobnie
wszystkie zjawiska na jawie są osnową Snu Zaciemnionej Bezwiedzy.
Oddzielone od umysłu, który im daje złudny byt, nie mają one
egzystencji.
110. Pozwalając rozluźnionemu umysłowi zatrzymać się na
jakiejkolwiek powstającej idei, wszystkie zewnętrzne
zjawiska i własny umysł urzeczywistniają się (widziane są) jako nierozłączne jedno
od drugiego i stają się Jednością.
111. Pan Joginów /Milarepa/ rzekł:
Sen śniony zeszłej nocy, w którym zjawiska i
praca umysłu były widziane jako jedno, był twoim nauczycielem. Czyś
nie rozumiał tego?
112. Było również powiedziane: Przemień
Trzy Światy, nie opuszczając z nich niczego, w Esencję Jednej Wielkiej Miłości.
113. Drugie ćwiczenie – Identyfikacja Noumenów jako Fenomenów przez podobieństwo wody i lodu prowadzi
się w następujący sposób: ponieważ wszystkie
fenomeny (lub fenomenalnie manifestujące się rzeczy)
nie przedstawiają rzeczywistości same w sobie, są one noumenalnymi. Chociaż w nic nie
sformowane, dają one kształt wszystkiemu. Tak to fenomena i noumena były zawsze
złączone i powiedziane było, iż mają tę samą naturę; są one, na przykład, podobne do wody i lodu (dwa stany tej
samej pojedynczej rzeczy).
114. W ten sposób dochodzi się do poznania, że
trzy dwójnie :
117. Saraha rzekł: Ponieważ
wszystkie rzeczy są zrodzone z umysłu, więc sam umysł jest Guru.
W powyższych słowach zawarta jest esencja nauk powyżej podanych.
126. Po trzecie – rozróżnienie wiedzy praktycznej od wiedzy
teoretycznej dokonuje się następująco: